Pandemi Çocukların Gelecekteki Kişiliğini Nasıl Etkiledi?

Yaklaşık 1,5 yıldır dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi, tüm yaş grubundan insanların ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açtı. Pandeminin çocuk ve gençlerde yarattığı etkiler erişkinlere göre daha farklı boyutta olabilir. 

Pandemi Neden Çocuk ve Gençleri Yetişkinlerden Farklı Etkiliyor?

• Erken çocukluk dönemindeki çocuklarda beyin gelişimi, bilişsel işlevlerin gelişimi devam eder. 
• Çocukluk döneminde neden-sonuç ilişkisi kurabilme, dürtülerini kontrol edebilme, kuralları öğrenme, toplum içindeki kuralları benimseyerek ortak yaşayabilme becerileri gelişir.
• Gençlik döneminin başlarında kimlik kazanımı süreçleri başlar ve sonlarına doğru ise tüm gelişim basamaklarından toplanan acı-tatlı meyvelerle kişilik oluşum süreci tamamlanma noktasına yaklaşır.

      Pandemide Çocuklar Yaşıtlarından Uzak Kaldı

Pandemi döneminde insanlar hastalık bulaşını önleyebilmek ve sağlıklarını koruyabilmek için sosyal ortamlara daha az katılmaya başladılar. Ev içinde, çekirdek aile ile yaşam çağına girdik ister istemez. 

Pandemide günlük ekran süreleri uzadı.

Pandemide küçük büyük her yaşta çocuk için günlük ekran süreleri uzadı. 

Yaşıtlarla geçirilen vakitler azaldı.

İlk başlarda bundan sıkılan, yaşıt arayan çocuklar arasında büyük oranda bu duruma alışma, kendi kendine vakit geçirmeyi öğrenme, daha az sosyalleşme ihtiyacı duyma başladı. 

Pandemi asosyalliği artırdı

Pandemi dönemi bir yandan daha asosyal olmaya meyilliliği, bir yandan da sosyal kaçıngan kişilik örüntülerinin devreye girmesini maalesef kolaylaştırdı.

Pandemi öncesinde hafif sosyal çekingenliği olan çocukların belirtileri kapanma döneminde rahatlarken, normalleşmeye girilen bu süreçte ebeveynlerin başka ortamlara götürme isteğiyle su üstüne çıkmaya başladı.

Eşler  arasında var olan ilişki problemleri arttı

Bazı ailelerde ebeveynlerin çocukları ile etkileşimi arttı, eşler birbirlerine daha fazla vakit ayırabildiler.  Bu da aralarındaki uyum problemlerini çözmelerine katkı sağladı. 

Fakat daha büyük bir çoğunlukta eşler arasında olan ilişki problemleri, aynı evin içinde uzun süre beraber kalmakla birlikte daha da tırmandı. Bu tırmanış ister istemez çocukların gözü önünde yaşanan tartışmalara neden oldu. 

Çocukların şahit oldukları ev içi  tartışmalar nedeniyle kaygı düzeyleri arttı. 

Çocuklarda ebeveynlerinin ayrılacağına dair endişeler, her an kavga edecekleri korkuları, güvensizlik, gelecek kaygısı, mutsuzluk, kolay öfkelenme şeklinde duygu dışavurumları artış gösterdi.  

Şahit olunan her eş çatışması çocuklarda erişkin olduklarında ilişkilerde güven sorunu yaşama, çözüm için daha kolay öfkeye başvurma, duygularını kontrol etmede zorlanmalara yol açabilir.

Çocuklarda sağlık ile ilgili kaygılar arttı

Pandeminin getirdiği en önemli ruhsal sorun da sağlık ile ilişkili kaygılar ve temizlik, bulaş ile ilgili takıntılı düşünceler oldu. 

Anne babasını kaybetme korkuları ile bazı çocuklar onların dışarı çıkmasını istememeye, dışarı çıktıkları zaman anne-babalarını sık sık arama ihtiyacı hissetmeye başladılar. Bazılarında ise kendilerine de hastalık bulaşır endişesiyle dışarıya çıkmama, evin içinde dahi bir kapı kolunu tutsa sık sık el yıkama, aşırı dezenfektan kullanma, sık kıyafet değiştirme gibi temizlikle ilgili takıntılı düşünce ve davranışlar gelişti.

Pandemi çocuklarda obsesif kişilik gelişimine neden olur mu?

Bir anlamda pandemi çocuk ve ergenlerde obsesif (takıntılı) kişilik yapılanmasına da zemin hazırlamış oldu.

Peki bu alanlarda neler yaparsak asosyal, sosyal kaçıngan, güvensiz, kaygılı, agresif ve obsesif kişiliğe doğru atılan adımları geri alabiliriz?

Çocukları Pandeminin Etkilerinden Korumak İçin Ebeveynlere Öneriler

• Pandeminin elverdiği ölçüde, mesafe kurallarına uyarak fazla kalabalık olmayan ortamlarda çocuklarımızın sosyalleşmesini sağlayın. 
• Çocuklar ve gençlerin akranlarıyla vakit geçirebilmesini sağlayın. 
• Açık havada, bedensel, atlamalı, zıplamalı oyunlar oynasınlar. Toprağa temas etsinler.  
• Çocukların ekranda geçirecekleri zaman aralığını belirleyin ve buna uymasını sağlayın.
• Ebeveynler olarak aranızdaki problemleri baş başa olduğunuz dönemde ele almak üzere erteleyin. Çocukların yanında tartışmamaya özen gösterin. 
• Aile içi sorunlarınız kendi başınıza çözemeyeceğiniz boyutlarda ise eş veya aile danışmanlığı desteği almayı ihmal etmeyin.
• Çocuklarının duygularını ifade edebilmeleri için onlara fırsat verin. Unutmayın ki duygular ifade edildikçe sorun olmaktan uzaklaşılır.
• Ebeveynler olarak çocuklarınızn temizlik ile ilgili aşırı uğraşlarını ‘benim çocuğum çok temiz, dikkatli’ gibi destekleyen sözlerle pekiştirmeyin. Onlara daha az el yıkamayı, daha az kıyafet değiştirmeyi başarabilmek gibi davranışçı egzersizler yaptırın.

Cicidoktorum diyor ki

Özellikle pandemide ergenlik yaşayan çocukların güven problemi ve sağlıkla ilgili takıntı yaşamasından ve asosyal olmalarından korkuyorum.