Covid-19 Geçirdiniz, Ya Sonrası?

Yaklaşık son iki yıldır tüm dünyada pek çok hekim covid-19 hastalarını takip ve tedavi etmektedir. Her geçen gün hastalık hakkında yeni bilgilere sahip olmaktayız. İlk aylarda viral solunum yolu enfeksiyonu olarak düşündüğümüz hastalığın artık tüm sistemleri etkileyen hiperinflamatuar cevaplı reaksiyon olduğunu bilmekteyiz. 

Covid-19 geçirdiniz ve herşey bitti mi?

Covid-19 enfeksiyonu geçirdiniz, izolasyon dönemi bitti, tekrar topluma –işinize geri döndünüz. Her şey bitti mi? Gerçekten geçti mi? 

14 Gün sonunda biten sadece bulaştırıcılığınızdır, artık toplum için tehlike oluşturmazsınız. Bu iyileştiğiniz anlamına gelmez. İzolasyon bittikten sonra pek çok hastamız şikâyetlerinin devam ettiğini,  geçmediğini, ne zaman geçeceğini soruyor.

Covid-19 sonrası tüm şikayetleriniz ne zaman bitecek?

Covid-19 enfeksiyonu geçiren hastaların bazılarında şikâyetler 4 haftadan, 12 haftaya dek uzayabiliyor. Bazen eski şikâyetlere yenileri ekleniyor. Hastalarda neredeyse tüm sistemlere ait şikâyetler görülebiliyor. Yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, yaygın eklem ağrıları, uyku bozuklukları, baş ağrısı, iştah bozuklukları ve koku kaybı sıklıkla görülebilen şikâyetlerdir.

Post-Covid-19 Sendromu nedir?

Şikâyetlerin devam ettiği bu dönemde, şikayete neden olabilecek yeni sebep tespit edemiyorsak bu döneme Post-Covid-19 Sendromu diyoruz. 

Post Covid-19 sendromu kimlerde daha sık olur?

*Hastalığı ağır geçirenlerde, 

*50 yaş üzeri hastalarda,

*Altta yatan ek hastalığı olanlarda.

MİS-A / MİS-C nedir?

Bazı durumlarda covid-19 enfeksiyonu göründükten birkaç hafta sonra ateş yüksekliği, artmış kan inflamasyon testleri, çoklu organ tutulumu ile giden multi inflamatuar sendrom (MİS-A /  MİS-C) gelişebiliyor.

Covid-19 sonrası solunum sisteminde neler olur?

Hastalık vücuda solunum sistemi ile girip ilk tutulumunu akciğerlerde yapmaktadır. Dolayısıyla enfeksiyon sonrası şikâyetleri sık görülen ve hayat kalitesini sıklıkla olumsuz etkileyen solunum sistemidir. Post covid dönemde nefes darlığı hastalığı hafif ve orta geçirenlerde %30-40, ağır geçirenlerde%65’e kadar gelişebilmektedir. Vakaların %43 ünde 2-3 haftayı bulan öksürük vardır. Hastalarda pulmoner fibrozis, bronşektazi, tromboemboli gibi ömür boyu devam edebilecek problemler gelişmektedir. Hastalık geçirildikten 3 ay sonra akciğer yapı ve fonksiyonlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.

Covid-19 sonrası kardiyovasküler sistemde neler olur?

Covid-19 kalpte, kalp kası ve zarı iltihabı ve bunlara bağlı kalıcı hasar bırakabilmektedir. Bu durumda hasta miyokard infarktüsü, ritim bozuklukları, kalp yetmezliği ile karşımıza gelebilmektedir. Hastalık sonrası görülen göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı kalp tutulumu habercisi olabilir.

Covid-19 sonrası nörolojik bozukluklar gelişebilir mi?

Şimdiye kadar yıllar içinde kızamık, influenza gibi virüs enfeksiyonlarından yıllar sonra hastalarda ensefalit, Parkinson gibi nörolojik hastalıkların gelişebildiğini gözlemledik. Covid-19 enfeksiyonu sonrası bu tür bir olumsuz oluşumun gelişip gelişmediğini zaman içinde göreceğiz. Şu andaki bilgilerimiz enfeksiyon ve sonrasında beyinin hedef organlardan biri olduğu yönündedir. Covid-19 a bağlı inme, ensefalit, multipl skleroz, epilepsi, demans, uyku bozuklukları, baş ağrısı, sinir ucu ve kas iltihaplanması görebilmekteyiz.

Hastalığın akut dönemi ve sonrasında koku kaybı, deliryum, ajitasyon, depresyon, anksiyete bozukluğu, dikkat ve hafıza bozuklukları gelişebilmektedir.

Hastanede yatarak tedavi gören hastalarda kas kaybı nedeni ile fiziksel rehabilitasyona da sıklıkla ihtiyaç duyulmaktadır.

Görüldüğü üzere henüz bildiklerimiz dahi hastalığın ne kadar çok zarar verebildiğini göstermektedir. Ki bunlar ancak şu kısa sürede öğrenebildiklerimizdir. Hastalıktan korunmak çok önemlidir.

Cicidoktorum Diyor ki!

Covid-19 sadece bir viral enfeksiyon değil. Vücutta inflamatuar bir süreci başlatan bir etmen.