Doğum Sonrası Dönemde Annelerde Neler Oluyor?

Gebelik döneminde, anne vücudunda tüm sistemler bebeğin sağlıklı taşınması ve ihtiyaçlarının karşılanarak büyümesi için değişim gösterip yeni duruma uyum sağlamaktadır. Bebeğin doğumu ile anne vücudunda bir dizi gerileyici ve ilerleyici değişiklik başlamaktadır. Çeşitli fiziksel, metabolik, hormonal ve psikolojik değişimlerin olduğu bu döneme doğum sonrası dönem denmektedir. 

Lohusalık dönemi

İlk 6 haftalık dönem lohusalık dönemi olarak adlandırılmaktadır. İnvolüsyon dönemi olan bu dönemde anne üreme organları normal fonksiyon ve boyutlarına dönmektedir. Emzirmeyen annenin adet kanaması döngüsü 7-9 hafta içinde başlar ve yaklaşık yarısında da ilk döngü ile  birlikte yumurtlama da başlamış olur.

Emzirme dönemi

Emzirme İle birlikte salgılanan prolaktin hormonu, diğer seks hormonlarını baskılayarak adet döngüsünün başlamasını erteler. Erteleme süresi süt vermenin süresine ve emzirme sıklığına bağlıdır. Regli düzeninin henüz başlamaması ovulasyonun olmadığı anlamına her zaman gelmez, bu nedenle emzirme etkili bir kontrasepsiyon yöntemi değildir. İlk 6 hafta içinde doğum sonrası onarımı devam eden rahim yüzeyi enfeksiyona açık haldedir. Bu dönemde hijyen ve vajina bakımı önemlidir.

Doğum sonrası idrar yolu enfeksiyonu artar mı?

Anne gebe iken oluşan hormon değişimleri bebeğin taşınması açısından kasların gevşemesine neden olacak şekildedir. Ayrıca karın içinde büyüyen uterus, idrara kesesi, idrar yolları ve bağırsaklara bası yapmakta ve bu sebeplerle bağırsakların boşalması, idrar kesesinin boşalması yavaşlamaktadır. Doğum sonrası ilk 1 hafta içinde bağırsak ve idrar kesesi kas gücü tekrar artmaya başlar. Bu dönemde bol sıvı alımı, liften zengin beslenme toparlanmayı hızlandırır. Kabızlık ve idrar yolu enfeksiyonuna karşı dikkatli olmak gerekir. Ayrıca gebelikte safra kesesi fonksiyonlarının bozulması nedeni ile safra taşı sıklığının arttığı unutulmamalı; karın ağrısı, bulantı, kusma gibi yakınmalar ciddiye alınmalıdır.

Doğum sonrası vücuttaki sıvı dengesi nasıldır?

Kadın gebe kaldığında vücudunda ciddi volüm artışı meydana gelir. Bu artış, farklı kompartımanlara dağılmış durumdadır. Doğum gerçekleştiğinde ilk 48 saatte tüm sıvı yükü annenin damar sistemine yüklenir. Böylelikle annede çarpıntı, bacaklarda şişme, sık idrara çıkma, tansiyonda düzensizlikler gelişir. Ancak sağlıklı dolaşım sistemine sahip olan anne 3-4 ay sonunda vücudunun sıvı dengesini tekrar dizayn eder. Öncesinde kalp hastalığı, böbrek fonksiyon bozukluğu olan anneler bu dönemde ciddi problemler yaşayabilir.

En önemli problemlerden biri de doğumla birlikte 9 aydır devam eden hormonal düzenin tamamen değişmesi ve annenin normalde baş edebileceği olaylara karşı duyarlı ve kırılgan bir hale getirmesidir.

Doğum sonrası başlayan emzirme dönemi, anneyi bebeğin beslenmesi büyütülmesinin yegâne sorumlusu yapar. Bu fiziksel ve ruhsal açıdan tatmin edici olabildiği gibi oldukça zorlayıcı da olabilmektedir. 

Doğum sonrası beslenme ve vitamin takviyesi

Emzirmede sağlıklı bir gebelik geçiren annenin kalsiyum, demir, omega 3, vitamin depoları ve günlük gerekli besin öğelerinin düzenli alımı anne sütünün kalite ve kantitesinin erken dönemde etkilenmemesini sağlar. Günlük beslenme eksiklikleri sütü erken dönemde etkilemez. Anne sütünün miktarını bebek belirler, genelde anne günde ortalama 600-1000 ml süt üretebilmektedir. 

Anne beslenmesi vitamin-mineral açısından zengin olması yanında artan günlük kalori miktarı da karşılanmalıdır. Emziren anne günde 200-2500 kcal almalıdır. Emzirme döneminde öncesinde demir ve vitamin b12 depoları dolu olan hastanın ekstra olarak bu vitaminleri alması gerekmez. Ancak daha önce yetersizse onlarla birlikte iyot, kalsiyum, magnezyum,  D vitamini, omega 3 gibi desteklerin alınması anne için uygundur. Zira emzirme dönemi anne kemik mineral içeriğini düşürmektedir.

Doğum sonrası saçlarda neden dökülme olur?

Doğum sonrası annelerde terleme, üşüme atakları, saç dökülmesi sık görülen yakınmalardır. Gebelik döneminde artan seks hormonları saç köklerini güçlendirip daha gür ve sağlıklı saçlara sebep olur. Doğumla birlikte hormon değişimi dökülmenin en temel nedenidir, ancak demir, çinko, biotin eksiklikleri, tiroid hormonlarındaki bozulmalar ek sebepler olabilir. Dökülmenin şiddetli ve uzun sürmesi bu açıdan değerlendirmeyi gerektirir. Terleme ilk haftalarda annede artan sıvı volümünün vücuttan uzaklaştırma yollarından biridir. Terleme ile ateşin olup olmadığı ek şikâyetlerin durumu dikkate alınmalıdır.

Görüldüğü üzere annenin doğum yapması yeni ve farklı bir döneme girişine neden olmakta ve gebeliğe benzer şekilde dikkat ve özveri gerektirmektedir. Anne bebeğine bakıp, kendini ruhsal ve fiziksel açıdan restore ederken ailenin diğer fertlerinin desteği çok önemli ve kıymetlidir.

Cici Doktorum Diyor ki!

Doktor kimliğimi bırakıp
iki doğum yapmış bir anne olarak söylüyorum:
Lohusalık tam 1 yıl sürüyor.