17 Kasım Dünya Prematüre Günü

17 Kasım dünya prematüre günü prematüre bebek sahibi ailelere destek olmak ve onların sorunlarına farkındalığı sağlamak için önemli bir gündür. Ülkemizde her yıl yaklaşık 1.300.000 bebek doğmakta ve bunun 150.000’i prematüre olarak dünyaya gelmektedir. 

Doğumun 37. Gebelik haftasından önce olması durumu prematüre doğum olarak tanımlanmakta ve bebek organ sistemleri tam olarak olgunlaşmadan dünyaya geldiği için bazı sorunlarla karşılaşma riski artmaktadır. Bebeğin gebelik haftası ve doğum ağırlığı ne kadar küçükse ( özellikle 32 haftadan ve 1500 gramdan küçükse)   riskler o kadar fazladır. Günümüzde obstetrik bakımdaki gelişmeler sonucu riskli hamilelikler erken saptanarak, uygun tedavi ile anne ve bebeğin sağlığı korunmaya çalışılmaktadır. Buna rağmen bazı durumlarda prematüre doğum kaçınılmaz olmaktadır. Neonatolojideki ( yenidoğan bilim dalı) ilerlemeler ile çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerin sağ kalımları giderek artmaktadır. Ülkemizde de doğum ağırlığı 750- 1000 gram olan bebeklerde  sağ kalım % 70 oranında , doğum ağırlığı 1000 gramın üzerindeyse %90’nın üzerinde mümkün olmaya başlamıştır.

Prematüre doğumun nedenleri: 

Annenin yaşının 18 yaş altı ve 40 yaş üstünde olması

Annenin geçirdiği enfeksiyonlar

Rahimdeki anatomik problemler ( perdeli rahim, rahim ağzı gevşekliği vs)

Plasenta ( bebeğin eşi ) problemleri (Plasentanın önde gelmesi veya yerinden kopup ayrılması )

Annenin kronik hastalıkları olması  ( hipertansiyon, romatizma vs)

Çoğul gebelikler

Prematüre doğumun engellenmesi için neler yapılabilir?

Annenin sağlıklı beslenmesi ve sigara kullanmaması 

Önceden prematüre doğum yapmış anne adaylarının hamilelik sırasında rahim kasılmalarını engelleyici ilaç ( progesteron ) kullanması.

Rahim ağzı gevşekliği saptanırsa rahim ağzının serklaj yöntemi ile dayanıklı hale getirilmesi

Tüp bebek tedavileri sırasında 1 veya 2 embriyo transfer edilip çoğul gebelik oranlarının düşürülmesi 

Aile eğitimi ve yakın gebelik takibi 

Prematüre bebeklerin sorunları:

ERKEN Dönem :

Solunum sıkıntısı ( RDS) 

Beslenme problemleri

Enfeksiyonlara yatkınlık

Beyinde kanamalar ve oksijen düşüklüğüne bağlı hasar oluşumu  

Kemik erimesi

TABURCULUK sonrası dönem:

Nörolojik sorunlar ( %5-10) 

Yeterli kilo alamama ( %10) 

Göz sorunları( %10)

İşitme sorunları (%1)

Prematüre bebek aileleri nelere dikkat etmelidir?

Prematüre bebek yoğun bakımdan taburcu olduktan sonra bebeğin kontrollerini yenidoğan uzmanı veya bu konuda deneyimli bir çocuk doktoru yapmalıdır

Bebeğin göz ve işitme taramaları zamanında ve eksiksiz olarak yapılmalıdır

Bağışıklık sistemi tam gelişmediği için enfeksiyonlara yatkınlık olabilir, kalabalık ortamlara girilmemeli, genel hijyen kurallarına uyulmalıdır

Bebeğin tüm aşıları kronolojik yaşa göre ve doz azaltılması yapılmadan uygulanmalıdır.

Bebeğin beslenmesi , aylık kilo, boy ve baş çevresi artışı takip edilmelidir. 

Bebeğin nörolojik gelişimi yakınen takip edilmeli ve yüksek riskli bebekler erken müdahale programına alınarak fizyoterapileri başlatılmalıdır 

 Erken Müdahale nedir?

Erken müdahale; bebeklerin  gelişimindeki gecikmeyi  erkenden fark edip,özellikle 0-3 yaş aralığındaki beyin gelişiminin hızlı olduğu dönemde tedavi sürecine başlamak demektir.

Bebeklerin  gelişimlerinin   takip   edilmesi,   şüpheli   bir   durum   mevcutsa bunun  önceden belirlenip saptanması  ve ailenin de  bu   programa   dahil edilmesi   riskli   bebekler   için   çok   önemlidir.  Erken   müdahale   sürecinde bebeklerin, kaba ve ince motor hareketleri, psiko-sosyal gelişimleri, anne ile bebeğin ilk bağlanma ilişkisi, ailenin yaklaşımı, eşler arası ilişkiler ile ilgili gözlemler değerlendirilir. Bu değerlendirmeler;   gelişimdeki   gerilikleri   tanımlamak,   çocuğa   özgü terapi   uygulamalarını   belirlemek   ve   ilerlemelerini   gözlemlemek   için oldukça önemlidir. Erken müdahale , her bebeğin kendi gelişimsel sürecine yönelik bir yaklaşımdır.

Sonuç olarak hedeflerimiz:

Prematüre doğum sebeplerini azaltmaya çalışmak 

Düzenli gebelik takipleri yapılarak riskli doğumları saptamak ve doğumun yenidoğan yoğun bakım ünitesi olan merkezde yapılmasını sağlamak

Yoğun bakım ünitelerini altyapı ve personel eğitimi ile güçlendirmek

Aileleri prematüre bakımı konusunda bilinçlendirmek olmalıdırPrematüreler nörogelişimsel riskler taşıyabildiklerinden taburculuk sonrası erken müdahale ünitelerindeki uzmanlar tarafından değerlendirilmelidirler.

Cici doktorum diyor ki!

Prematüreler annelerin karınlarında değil kalplerinde büyürler.