6-9 Yaş Çocuğumla Cinsel Sağlıkla İlgili Ne Konuşabilirim? 

6-9 yaş çocuğumla cinsel sağlıkla ilgili ne konuşabilirim? 

Sevgili anne babalar, cinsel sağlık insanın fiziksel ve psikolojik iyilik halinin bir parçasıdır. 

Çocuklarımızın eğitimi sağlığı ve mutluluğu için sürekli okuyor, hekimleri psikologları ve çocuk gelişim uzmanlarını ilgiyle takip ediyoruz. Ancak söz konusu cinsel organlar  ve cinsel sağlık gibi dünyada ve ülkemizde halen tabu olarak kabul edilen konular olunca sağlıklı ve güvenilir bilgiye ulaşmak çok daha zor oluyor. 

UNESCO, UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü’nün ortak katkılarıyla yayınlanan “Uluslararası Cinsellik Eğitimi Kılavuzları”  tam da bizim gibi kafası soru işaretleriyle dolu sağlık profesyonelleri ve anne babalara kanıta dayalı, pratik güvenli ve sürdürülebilir bilgiler sunuyor. Biz de Türkiye’de bir ilke imza atarak bu kılavuzları Türkçe’ ye çevirdik. 

Yaş gruplarına göre çocuğumuzun ihtiyacı güvenliği ve gelişim basamakları göz önünde tutularak hazırlanan bu çalışma bilimin ışığında , zihni önyargılardan ve hurafelerden arınmış, hoşgörülü, sorgulayıcı, farkındalığı yüksek,  fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı gençler yetiştirebilmek için bir basamak olabilir. 

Toplumsal değerler hakkında bilgi verirken tabulardan uzak tutmak önemli.

Temel hedefimiz çocuğun önce öz saygısının gelişmesini ve  pozitif beden algısının güçlenmesini desteklemek ,böylece diğer insanlara karşı saygılı ve  hoşgörülü bir tutum geliştirmesini, haklarını ve sınırları öğrenmesini , güvenli ilişkiler oluşturmasını desteklemektir. 

Önceki yazılarımızda 0 yaştan 6 yaşa kadar çocuklarımızla  neler konuşabiliriz ve bunların olası faydaları nelerdir değinmiştik.

Özellikle 6 yaş, çocukta gizlilik, özel alan ve mahremiyet kavramlarının oluştuğu dönem!  6-9 yaş aralığı çocuklarımızı yavaş yavaş ergenliğe hazırladığımız dönem. Sorularını bilimsel kanıtların ışığında açık ve yalın ifadelerle yanıtlamakta fayda var.  

6-9 Yaşta Kapsamlı Cinsellik Eğitimi:

1. İnsan vücudu ve gelişimi hakkında vermemiz gereken bilgiler:

• Bedeninde değişiklikler başlayabilir. Adet görme (regl olma, menstürasyon), boşalma (ejekülasyon) .
• Gelişmeler her bireyde farklı zamanlarda olabilir. 
• Kadınlar ve erkeklerde biyolojik farklılıklar vardır. İç organlar, dışarıdaki organlar 😉 
• Vücut temizliği.

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler: 

• Vücut bölümlerinin isimlerini ve işlevlerini uygun sözcüklerle anlatabilir. 
• Bedensel değişikliklerin gereğini ve değerini anlar. 
• Vücutlarını inceleyip, özbakım gerçekleştirirler.

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Bedeniyle ilgili farkındalığı arttıkça güvensizliği de artabilir ama bunları kabul etmeyi öğrenir. 
• Pozitif beden algısı, benlik algısı gelişir, özgüven oluşur.

2. Doğurganlık ve çoğalma ile ilgili vermemiz gereken bilgiler:

• Ana babalık , gebelik, çocuk sahibi olamama (infertilite) , evlat edinme, koruyucu aile kavramları.
• Doğum kontrolü ile ilgili temel fikirler. (Aile planlaması mümkündür.)
• Gebeliğin oluşmasının farklı yöntemleri.
• Üreme ve çoğalma ile ilgili fizyolojik döngüler.
• Üreme ve çoğalma ile ilgili mitler. 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• İletişim becerileri geliştirir. 
• Bireyin kendi üreme kapasitesi üzerinde etkisi/ kontrolü olabileceğini anlar. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Çeşitliliği kabul eder.( Bazı insanlar çocuk sahibi olmayı, bazıları olmamayı seçebilir. )

3. Cinsellikle ilgili vermemiz gereken bilgiler:

• Aşk, aşık olmak.
• Duyarlılık, şefkat.
• Medyada (internet dahil) seks. 
• Kendi vücuduna dokunduğunda oluşan keyif ve mutluluk (mastürbasyon, kendi kendine uyarılma). 
• Cinsellikle ilgili uygun dil kullanımı. 
• Cinsel ilişki. 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Kendi gizlilik ihtiyacını ve diğerlerinin mahremiyet hakkını anlar ve kabul eder. 
• Medyayı nasıl kullanacağını öğrenir.  
• Cinsellikle ilgili saldırgan olmayan bir dil benimser. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• “Kabul edilebilir (uygun) seks” nedir anlar.
  • (Karşılıklı onaya dayalı , gönüllü, eşit, yaşa uygun, duruma ve ortama uygun, saygılı/onurlu)
• Cinselliğin medyada farklı şekillerde gösterildiğini anlar. 

4. Duygular ile ilgili vermemiz gereken bilgiler:

• Arkadaşlık, aşk ve tutku arasındaki fark.
• Kıskançlık, öfke, saldırganlık ve hayal kırıklığı.  
• Aynı cinsten insanlar arasında  arkadaşlık ve aşk. 
• Gizli aşklar, ilk aşk, ( hayranlık, hoşlanma, karşılıksız aşk) 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Duygularını, isteklerini ve ihtiyaçlarını ifade ederek iletişim kurabilir.
• Hayal kırıklığıyla başa çıkmayı öğrenir. 
• Hislerini yeteri kadar anlatabilir.
• Kendi özel alanını kurabilir başkalarının mahremiyetine saygı gösterir. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Tüm duygular gibi aşkın da doğal olduğunu kabul eder. 
• Hisleri ile ilgili deneyimlerinin ve bunları ifade etmesinin doğru ve önemli olduğunu anlar.

(Hislerine önem ve değer ver!)

5.  İlişkiler ve yaşam tarzları ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Farklı arkadaşlık ilişkileri, farklı aşk ilişkileri.
• Farklı aile ilişkileri. 
• Evlilik, boşanma, birlikte yaşama .

Böylece çocuklara kazandıracağımız beceriler:

• İlişki içinde kendini ifade etmeyi öğrenir. 
• Uzlaşmayı , toleransı ve empatiyi öğrenir.
• Sosyal İlişkiler kurup, arkadaş edinir.  

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• İlişkinin temelinde bağlılık, sorumluluk ve dürüstlük olduğunu kabul eder.
• Başkalarına saygı gösterir
• Farklılığı ve çeşitliliği kabul eder. 

6. Sağlık, cinsellik ve iyilik hali ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Cinselliğin sağlık ve iyilik hali üzerine olumlu etkileri. 
• Cinsellikle ilişkili hastalıklar.
• Cinsel şiddet ve saldırganlık.
• Nereden yardım alabilirim?

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Sınır koymayı öğrenir.
• İç güdülerine güvenmeyi ve “üç adım modelini”  uygulamayı öğrenir:
  • ” Hayır de , uzaklaş, güvendiğin biriyle konuş.”

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• Bireyin kendi sağlığı ve iyilik halinden (esenliğinden) sorumlu olduğunu anlar. 
• Seçeneği olduğunu bilir. 
• Risklerin farkında olur. 

7. Cinsellik ve haklar ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Kendini ifade edebilme özgürlüğü.
•  Çocukların cinsellikle ilgili hakları: (Bilgi alma hakkı, cinsellik eğitimi, beden bütünlüğü)
• Kötüye kullanma (istismar).
•  Erişkinlerin çocukların güvenliğini sağlamaktan sorumlu olduğu.

 Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Yardım isteyebilir ve bilgi almak için soru sorabilir. 
• Zor durumda güvendiği birine danışabileceğini bilir. 
• Haklarını sayabilir.
• İhtiyaç ve isteklerini ifade edebilir.

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• Kendine ve başkalarına karşı sorumluluk hisseder. 
• Haklar ve seçenekler hakkında farkındalığı olur. 

8. Cinselliğin sosyal ve kültürel belirleyicileri (değerler/normlar) ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Cinsiyet rolleri
• Kültürel farklılıklar.
• Yaşa bağlı farklılıklar. 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Kültürel normlarla ilgili kendi deneyimleri, istekleri ve ihtiyaçları hakkında konuşabilir. 
• Farklılıkları tanıyıp bunlarla başa çıkabilir. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• Farklı hayat tarzlarına, değerlere ve normlara saygı gösterir. 

9-12 yaş grubu için öneriler yakında!  Takipte kalın. Görüş öneri ve paylaşımlarınızı bekliyoruz.