Çocuğum Okula Gitmek İstemiyor!

Okula başlangıç çocuklar için hayatlarının dönüm noktalarından biridir… Böyle bakıldığında bu önemli başlangıç, elbette beraberinde birçok farklı duygu, düşünce ve davranışların eşlik ettiği uyum sürecini gerektiriyor. Okul başlangıcı ve çocuğun okula uyum süreci bazı çocuklarda rahatlıkla ve sağlıklı bir şekilde atlatılır iken, bazı çocuklarda bu süreç uzar, aksamalar olur ve bu durum çocuğun yaşantısında sıkıntıya yol açar.

Okulların açılmasının üzerinden yaklaşık bir ay geçmiş olmasına rağmen çocuk hala okula gitmek istemiyorsa bu durumun değerlendirilmesi gerekir. Normal şartlarda bu süre içerisinde okula başlangıç ve alışma sürecinin tamamlanmış olması beklenir. Çocuğun okula gitmek istememesini etkileyen pek çok faktör olabilir. Öncelikle çocuğun neden okula gitmek istemediği anlaşılmalıdır.

Çocuğun okula gitmek istememesine neden olabilecek faktörler:

• Anne ve babanın tutumu: Anne babalar okula gitmeyi seçenek gibi gösterip, çocuğa okula gitme konusunda esneklik olabileceği yönünde mesajlar veriyorlarsa çocuk seçimini evde kalmaktan yana kullanabilir. Okula gitmenin gerekli ve zorunlu olduğu aile tarafından çocuğa sağlıklı bir dille anlatılmalıdır. 
• Okulda kabul görmek: Okulda arkadaş ortamlarının hızla kurulması ve çocuğun hemen arkadaş edinememesi, kendini dışlanmış hissetmesi, arkadaşları ile problem yaşaması da çocuğun okula uyumunu azaltan bir durum olarak karşısına çıkıyor.
• Çocuğun okula gelişimsel-psikolojik hazır olması: Gelişimsel, bilişsel veya psikolojik problemlerin varlığı çocuğun okula gitme isteğini ve uyumunu olumsuz etkiler.
• Yeni bir kardeşin varlığı: Aileye bir kardeş geldiyse, çocuk anne ile yeni doğan bebeği evde bırakıp okula gitmek istemeyebilir.
• Çocuğun okula gidip gelebilmesi için uygun fiziksel koşulların sağlanması: Çocuğun okula ne şekilde gittiği (servis, aile tarafından bırakılma, yürüyerek) ve bu konuda zorluk yaşayıp yaşamadığı okula gitme isteğini etkiler.
• Çocuk, okula gitmeyip evde kaldığı zamanlarda nasıl vakit geçiriyor? Okul yerine evde veya anne babanın iş yerinde geçirilen zamanın niteliği okula gitmeyi etkiler. Çocuk okul yerine, sevdiği etkinlikler, oyun ve eğlence ile zaman geçiriyorsa okula gitmek istemeyebilir.
• Ayrılık kaygısı:  En sık görülen çocukluk çağı problemlerinden olan ‘ayrılık kaygısı bozukluğu’ ve buna bağlı okul reddi nedeniyle de çocuklar okula gitmek istemeyebilir.
• Çocuğun öğretmenle yakınlık kuramaması: Çocuğun sınıfta kendisini rahat ve güvenli hissetmemesi, aşırı otoriter bir öğretmen ve çocuğun öğretmeni ile yakınlık kuramaması, öğretmeninden korkması, okulda çok katı disiplin kurallarının olması gibi daha çok okulla ilgili durumlar da çocuğun kolay adapte olmasını engelliyor. 

Aşırı koruyucu ebeveynlerin çocukları okula uyum sürecinde zorlanıyor!

 Araştırmalar, okul adaptasyon sürecinde zorluk yaşayan çocukların ailelerinin, özellikle annelerinin aşırı koruyucu ebeveyn özellikleri taşıdığı, farkında olmadan çocuğun bağımlı davranışlarını destekler şekilde davrandığı, çocuğuna bir şey olacağı konusunda yoğun kaygı yaşadığı ve bu nedenle çocuğunun kendisinden uzaklaşmasına imkan vermediği ve çocuğun kendisinin yokluğunda anne babasına bir şey olacağı konusunda endişelenmesi gibi nedenler olduğunu gösteriyor. 

 Çocuklar okulda kendini güvende hissetmediği zaman ilk ve en genel tepki “okula gitmeyi istemiyorum” oluyor. Çünkü öncesinde okula başlamak için zihinsel ve fiziksel hazırlıklarını tamamlamış olsalar bile kendilerini çok güvenli bir ortamda hissetmiyorlar. Okula gitmek istemediğini açıkça belirten çocukların yanı sıra okula giderken ağlama, sabah uyandığında mide bulantıları, karın ağrısı, baş ağrısı, uykusuzluk, alınganlık ve sinirlilik gibi pek çok sıkıntı yaşayabiliyorlar.

Okula gitmeden önce ve okuldan geldikten sonra ailelere düşen görevler…

Peki, bu süreçle karşılaşan anne-babalar neler yapmalı? Çocuğunuz okula gitmeye hazırlanırken ve okuldan döndüğünde bazı önlemler alarak bu süreci aşabilirsiniz. Eğer siz bütün bu önlemleri aldıktan ve bir süre geçtikten sonra çocuğunuz hala okula adapte olmakta güçlük çekiyorsa mutlaka bir uzmana başvurun.

 Çocuğunuz okula gitmeye hazırlanırken:

• Çocuğunuzun sıkıntısının neden kaynaklandığını anlamaya çalışın. Sizden mi ayrılmak istemiyor yoksa okul ile ilgili bir derdi mi var? Eğer okulla ilgili bir derdi varsa bu konuda ona destek olun ve problemi çözmeye çalışın.

• Çocuğunuzun mutlaka okula gitmesini sağlayın, çocuğun okula gitmesi konusunda tüm aile fertleri olarak kararlı olun ve bu kararlı tavrı ona hissettirin.

• Çocuğunuz okul için hazırlanırken çocuğunuzun normalde yapmaktan çok hoşlandığı ve yarım bırakmak istemeyeceği etkinlikleri yapmak çocuğunuzun okula gitmek için evden çıkmasını zorlaştıracaktır, bunları yapmaktan kaçının.

• Vedalaşmaları çabuk yapın, kısa tutun.

• Eğer okula gitmeyi kesinlikle reddeder ve gitmezse, çocuğunuzu okula gitmediği için cezalandırmayın ve suçlamayın.

Çocuğunuz okuldan geldiğinde:

• Çocuğunuzun endişeleri ve sıkıntıları konusunda onunla konuşun, olumsuz duygularını rahatça ifade etmesini sağlayın.

• Çocuğunuza yaşadığı durumun geçici olabileceğini, kendisiyle aynı durumda olan başka çocuklar olduğunu söyleyin.

• Onunla okulun gerekliliği konusunda konuşun, okulun amaçlarını, neden okula gitmesi gerektiğini, okula gitmezse yapılan çalışmalarda geri kalacağını açıklayın.

• Çocuğunuza okulun güzel yanlarını anlatarak okulu onun için cazip hale getirin.

• Okula gitmenin avantajları hakkında konuşun, okulda yeni arkadaşlar edineceğini, arkadaşları ile keyifli vakit geçireceğini anlatın.

• Okula gitme ile ilgili küçük bir çocuk öyküsü okumak çocuğunuza iyi gelebilir. Küçük bir çocuğun okul deneyimlerini öğrenmek çocuğunuzu yüreklendirir.

• Kendi çocukluğunuzda okula ilk başladığınızda yaşadığınız kaygıları ve okulla ilgili güzel deneyimlerinizi paylaşın.

• Çocuğunuzun okul hakkında anlattığı olumlu şeylere odaklanın.

• Çocuğunuz okula gidemediği durumlarda ( hastalık vb. ) evde okula alternatif eğlenceli bir ortam yaratmaktan kaçının.

• Son olarak çocuğunuz okulda yaşadığı bir sorun nedeniyle okula gitmek istemeyebilir, mutlaka çocuğunuzun öğretmeni ve okul psikologu ile işbirliği içinde olun.

Cici doktorum diyor ki…

Helikopter ebeveynlerin çocukları okula uyum sürecinde zorlanıyor.