Zatürre
-
- Ocak 29, 2024
İçinde bulunduğumuz kış aylarında solunum sistemi enfeksiyonlarının görülme sıklığı oldukça fazladır. İç hastalıkları polikliniğine başvuran ateşi ve öksürüğü olan hastaların en büyük korkusu zatürre olma ihtimalidir. Aynı korku çocukları ateşlenen ailelerde çok daha fazladır. Zatürre, tıbbi adı ile pnömoni, akciğer dokusunun virüsler, bakteriler ya da mantarlar gibi çok sayı ve çeşitteki mikroplarla iltihaplanmasıdır.
Zatürre mikroplarının zatürre olan kişiden sağlam olan kişiye bulaşma ihtimali vardır. Ancak sıklıkla hastalık hastanın kendi boğaz, ağız, burun ya da sindirim sisteminden akciğerine ulaşan mikroplar sayesinde oluşur. Vücudunuzun farklı bir yerindeki enfeksiyonun akciğerinize ulaşabilmesi koruyucu olan bağışıklık sisteminizin bozuk olması ile gelişebilmektedir. Sıklıkla kişiden kişiye solunum yolu veya mikropla bulaşık kaşık, çatal, bardak benzeri eşyalarla bulaşan grip(influenza), covid gibi enfeksiyonlar hastalığın başlangıç noktası olmaktadır. Mikrop bulaşan kişinin yaşı, sigara tüketimi, var olan ek kronik hastalığı, beslenmesi gibi faktörler kişinin direncini belirlemektedir.
Muayene için gelen hastalarım sıklıkla benden hastalanmamak için bağışıklık arttırıcı destek ürün talep etmektedir. Ancak hastalanmanızı tamamen engelleyecek tek gerçek enfeksiyonun bulaşından korunmak ya da var ise aşılanmaktır. Enfeksiyon bulaştıktan sonra koruyucu sisteminiz hastalığın zatürreye ilerleme olasılığını belirler.
Zatürre dünyada ve ülkemizde en sık ölüm nedenlerinden biridir.
Ülkemizde 5. Sıradaki ölüm nedenidir. Zatürre farklı şekillerde başlayabilir. Bazen: 38 derece üzerinde ateş, öksürük, kirli sarı- yeşil balgam, göğüs ağrısı bazen: müzmin öksürük, nefes darlığı, iştahsızlık, kırgınlık bazen: bulantı, karın ağrısı, bilinç bozukluğu şeklinde başlayabilmektedir. Hastanın yakalandığı mikrop cinsine, akciğerin tutulan bölgesine, hastanın yaşına ve ek sağlık problemlerine göre klinik değişebilmektedir.
Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?
Üst solunum yolu enfeksiyonunda ateş 38 derecenin üstünde olup 48 saattir düşmüyor ise, öksürük balgam durumu şiddetleniyor ise, nefes darlığı, iştahsızlık ekleniyor ise doktora başvurulmalıdır. Ancak yaşlı hastalarının genel durumunun bozulması tek başına doktora başvurmayı gerektirir. Hastalığın tanısı biz doktorların, hastayı dinleyip muayene etmesi, kandaki enfeksiyon oranlarının tespiti, akciğer grafisi gerekir ise akciğer tomografisi ile konulmaktadır.
Hastanın genel durumu, akciğerin etkilenme düzeyi, hastanın ek sağlık problemlerine göre hastanın hastanede kalarak veya evde tedavisi planlanmaktadır. Hastalığın iyileşmesi sıklıkla 2 haftayı bulmakta ancak bazen daha uzun sürebilmektedir. Tedaviye erken tanı koyulup başlandığında sonuçlar yüz güldürücüdür, ancak geç kalınan hastalarda süreç yoğun bakım ihtiyacı olacak kadar zor olabilmektedir.
Zatürreden Korunmak Mümkün mü?
Öncelikle hastalığa zemin hazırlayan grip, covid gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmak için temizlik, maske, aşılama önerilerine uyulmalıdır. Bağışıklığın güçlü olması için, sigara, alkol kullanımından uzak durulmalı, sağlıklı beslenilmeli ve gereğince dinlenilmelidir. Diyabet, kalp hastalığı gibi ek hastalıklar açısından takipli ve iyi durumda olunmalı ve zatürreye karşı aşılanmış olunmalıdır. Nörolojik hastalığı olan hastaların beslenme sırasında akciğere gıda kaçmasını (aspirasyonu) engelleyecek şekilde önlem alınmalıdır.
Dünyada ve ülkemizde iki tip zatürre aşısı vardır. Bunlar konjuge pnömokok aşısı ve polisakkarid pnömokok aşısıdır. Her iki aşı da toplumdan kazanılmış zatürrelerin %60 nedeni olan streptokokus pnömonia ya karşı koruyucu etkilidir. Sadece zatürreye karşı değil bu enfeksiyonun yaptığı, sinüzit, orta kulak enfeksiyonu ya da bronşite karşı da koruyucudurlar. Yetişkin yaş grubunda hastalar risk gruplarına ve yaşlarına göre aşılanmaktadır. İki aşının ardışık kullanıldığı aşılama planları vardır. Çünkü iki aşının etkin olduğu streptokokus pnömonia tipi ve bağışıklığı uyarma gücü birbirinden farklıdır.
Cicidoktorum diyor ki…
65 yaş üstündeyseniz, KOAH, kalp yetmezliği, diyabet, kronik böbrek yetmezliği veya bağışıklık sisteminiz baskılanmış ise mutlaka zatürre aşısı olun.
