Çocuklarda MIS-C
-
- Temmuz 1, 2021
COVID-19 enfeksiyonunu çocuklarda genellikle bulgu vermeden veya çok hafif tabloyla seyreder. Ancak 2020 Nisan ayından itibaren çocuklarda COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkili ağır bir hastalık tablosu tarif edilmeye başlandı. Bağışıklık sisteminin virüse karşı anormal bir yanıtı sonucu gelişen bu ağır tablo MIS-C olarak adlandırıldı (Çocuklarda Multisistemik İnflamatuar Sendrom). Yaklaşık bir yıldır dünyadan ve ülkemizden pekçok MIS-C olgusu tarif edildi.
MIS-C NEDİR?
MİS-C, virüse karşı gelişen abartılı, anormal bir bağışıklık sistemi yanıtının yol açtığı, vücudun birden çok organının veya sisteminin tutulduğu bir iltihaplanma durumudur.
COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkilidir ama çocuğun enfeksiyonu geçirdiği erken evrede değil, hastalık geçtikten ortalama 2-4 hafta sonra ortaya çıkmaktadır.
COVID-19 enfeksiyonunu belirtisiz, sessiz geçiren ve bu nedenle tanı almamış çocuklarda da gelişebilmektedir. Bu çocukların öykülerinde çevrelerinde COVID-19 tanısı alan kişilerle temas olduğu saptanmaktadır.
Hastalığın COVID-19 geçiren çocukların yüzde kaçında görüldüğü bilinmemektedir fakat toplumdaki sıklığına bakıldığında oranın çok düşük olduğu tahmin edilmektedir.
TÜRKİYE’DE SON 1 YILDA 400 TANE MİS-C TANISI KONMUŞ ÇOCUK VAR.
Türk MIS-C Çalışma Grubu 25 merkezde yapılan çalışmada geçen yıl Nisan ayından bu yana yaklaşık 400 çocuğa MIS-C teşhisi konduğunu bildirmiştir.
MİS-C de hangi organlar tutulur?
Kalp, akciğer, damar sistemi, böbrekler, sindirim sistemi, beyin, cilt ve gözler tutulabilir. Hastalığın bulguları ise bu sistemlerden hangilerinin tutulduğuna bağlı olarak değişir.
MIS-C için hangi çocuklar risk altındadır?
COVID-19 ile teması olmuş, hastalığı belirtili veya belirtisiz geçirmiş tüm çocuklarda MIS-C gelişme riski bulunmaktadır. Hangi çocukta geliştiğine dair başta genetik faktörler olmak üzere bilinmeyen birçok faktör vardır.
MIS-C Hangi Yaştaki Çocuklarda Görülür?
Genellikle hastalık 3-12 yaş arasındaki çocuklarda (ortalama yaş 8) görülmekte fakat küçük bebeklerde ve daha büyük çocuklarda da görülebileceği bilinmektedir. Hangi çocuklarda MIS-C görülebileceği veya hangi hastalıklara sahip çocukların risk altında olduğu henüz bilinmemektedir.
Ne zaman MIS-C düşünülmelidir?
2-4 hafta içinde COVID-19 geçirilmiş veya geçirilmekte olan çocuklar ile COVID-19 enfekte kişi ile temas öyküsü olan çocuklarda aşağıdaki bulgular mevcut ise MIS-C düşünülmelidir.
- 24 saatten daha uzun süren ateş (özellikle 38 derecenin üzerinde ise)
- Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal gibi mide-barsak sistemini ilgilendiren bulgular
- Kas, eklem ağrıları
- El-ayak cildinde soyulma
- Ciltte döküntü
- Yorgunluk, halsizlik
- Çarpıntı
- Hızlı soluk alıp verme
- Gözlerde çapaklanma olmadan gelişen kızarıklık
- Dudak ve dilde kızarıklık, çatlamalar, şişlik
- El ve ayaklarda kızarıklık ve şişlik
- Baş ağrısı, baş dönmesi, sersemlik hissi
Elbette ki pek çok farklı hastalık benzer bulgulara yol açabilir ama COVID-19 salgınının bu kadar yaygın olduğu günlerden geçerken mutlaka bu bulguların MIS-C lehine değerlendirilmesi ve en kısa zamanda sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir.
MIS-C geçirmekte olan çocukların vücudunda artık canlı virüs kalmamıştır. Çocukta MIS-C tablosunun ortaya çıkmasından 2-4 hafta öncesinde virüs ile temas öyküsü olduğu için çocukların çoğunda COVID-19’a karşı antikor bulunmaktadır. Çocukların büyük kısmı hastalığı herhangi bir bulgu göstermeden geçirdiği için genellikle COVID-19 geçirdirildiğinin tek işareti kandaki bu antikorların gösterilmesidir.
MIS-C şüphesinde hangi testler yapılır?
MIS-C tanısından şüphe edilen durumlarda hastadan çeşitli kan, idrar tetkikleri,akciğer grafisi, ekokardiyografi ve hastanın durumuna göre karın ultrasonografisi ve ileri tetkikler yapılmalıdır.
MIS-C Tedavisi Var mıdır?
MIS-C çoğu zaman tedavisi mümkün bir hastalıktır. Uygun tedavi ile hastada kalıcı bir hasar kalmaz.
Tedavi edilmeyen çocuklarda ise kalbi besleyen damarlar (koroner damarlar) başta olmak üzere bazı ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
MIS-C Tedavisi Nerede Yapılmalıdır?
Hasta çocukların yoğun bakım ünitesi bulunan, ayrıca çocuk enfeksiyon hastalıkları, çocuk kalp hastalıkları ve çocuk yoğun bakım uzmanı olan hastanelerde tedavi edilmesi önerilir.
Aşılar MIS-C’yi Önler mi?
Evet, aşılar COVID-19 enfeksiyonundan korur ve ve kişinin daha hafif bir hastalık geçirmesini sağlarlar. Henüz ülkemizde çocukların aşılanması söz konusu değildir. Ancak erişkinlerin aşılanması ile çocukların da korunacağı aşikardır.
Cicidoktorum diyor ki
Covid-19 enfeksiyonu çocuklarda çok şükür hafif ve belirtisiz geçiriliyor.
Ancak enfeksiyondan 2-3 hafta sonra MIS-C açısından çocuğunuzu doktor kontrolüne götürmeyi ihmal etmeyin.
