Çocuklar Kitapla Ne Zaman Tanışmalı?

“Yaşamın temellerinin atıldığı en önemli dönem” gibi her yerde okuduğunuz bir giriş yapmayacağım merak etmeyin ☺. Bu yazının dili bazen sizinle sohbet eder gibi bazen de bir hikaye dinliyormuş hissi verecek. Neden mi? Çocuklarımız hayata güçlü bir şekilde hazırlansınlar istiyorsak, önce biz bakış açımızı değiştirmeli ve  zenginleştirmeliyiz. Yeni keşifler sadece yazılanları okumakla olmuyor. Sadece bize sunulan farklı yolları değerlendirmeli, ebeveyn olarak kendi mantık ve içgüdümüzü de ekleyerek kendi yolumuzu çizmeliyiz. Her uzman kendi alanına uygun tüm bilgi ve deneyimiyle harika yollar sunar size. Deneyeceğiniz yol olasılıkları o kadar çoktur ki; kafanız karışır. Bu nedenle size sunulan bilgilerle kendi yolunuzu oluşturmalısınız. 

Çocuğunuzun kitapla ilk buluşması anne karnında olur

Yazının ilk paragrafına bakıp bu yazı ne anlatıyor diye düşünebilirsiniz. Şimdi geldik o kısma. Ebeveynlik yolculuğunuzda size eşlik etmek istediğim bu yazı “çocuklar kitapla ne zaman tanışmalı” aslında. Yazının sonunda size sunulan bilgiler ışığında kendi yolunuzu çizmenizi dilerim. Biz yolculuğumuza doğum öncesi yani anne rahminden başlayalım. “Fetus 17. hafta, titreşimlerle ana rahmine iletilen sesin yine rahim içerisindeki sıvıda yaptıkları titreşimleri kulak ve iç kulakta hissedecek ve duymaya başlar.24. haftadan sonra ise etraftaki bütün sesleri de duyar. Zaman içinde bebek sesleri duymaya başladıktan sonra artık annesinin sesini ayırt etmeye başlar, aralarındaki bağ doğumdan önce kurulmaya başlar.” Bu bilgi ışığında bebeğinizle konuşmaya ve kendi hayatınızın hikayesini basit cümleler ve sevgi sözcükleriyle anlatmaya anne karnında başlayabilirsiniz. Böylece kitap okumanın ilk adımlarını atmış olursunuz. Anne karnında bebeğinizle iletişimin en önemli aracı işitme duyusu olduğundan böylesi bir başlangıç tercih edebilirsiniz. 

Gelelim şimdi doğum sonrasına. Doğum sonrası ilk haftalar sizin içinde bir alışma evresidir. Önce fiziksel olarak toparlanmalı ve hayatınıza eklenen bebeğinizle yeni bir düzen oluşturmanız gerekir. Bu nedenle kitap için acele etmeyin ve anne karnındaki gibi kendi mini hikayelerinizi anlatmaya devam edebilirsiniz. İşitme duyusuna görme duyusu da eklendiği için bebeğinize de alışkın olduğu sese yeni deneyimler eklemesi için zaman tanımış olursunuz. 

Bebeğinize verdiğiniz uyarılar onun beyin hücrelerinin gelişimini arttırır

“Bebeğiniz doğduğu andan itibaren çevresindeki tüm ses, koku, tat, dokunma, şekiller gibi uyaranlar onun beyninde işlenmeye başlar. Uyarılan beyin hücreleri birbirleriyle etkileşime girerek milyonlarca sinaptik bağ oluşturur.” Yani bebeklik dönemi itibariyle bebeğe verilen uygun ve zengin uyaranlar, oluşturduğu sinaptik bağlar beyin kapasitesinin temellerini oluşturur. Ancak zengin uyaran demekle bebeğinizi fazla uyarana boğmayı kastetmiyoruz elbette. Herşeyden önce alışık olduğu dingin sesinize, dokunarak gösterdiğiniz sevgi ve huzura ihtiyacı olduğu tartışılmaz. 

Bebeğinize kitap seçerken dikkat edin

Sıra geldi ilk kitaplara. Her bebek parmak izlerimiz gibi eşsizdir. Nelerden hoşlanacağı biraz deneme ile ortaya çıkacaktır. Aslında bizim size sunduğumuz yollar gibi bebeğinize de farklı seçenekler sunmazı öneririm. Günümüzde karşılaşacağınız tüm kitapların üzerinde uygun yaş grupları yazmaktadır. Güvenlik ve sağlığa uygun malzemeler tercih etmeye özen göstermeniz gerekir. Su geçirmeyen banyo kitapları, dokunma duyusunu harekete geçiren çeşitli dokularda kumaş kitaplar, sesli kitaplar gibi oyuncak kitap olarak anılan seçenekleriniz mevcut. Sesli kitaplar çok dikkat çekeceğinden ilk tercihiniz olabilir. Kitapla buluşmadaki bu ilk uyaranlar oldukça önemlidir. Bu nedenle bebeğinizle kitabı buluşturmadan önce incelemeli, okumalı, görsellerini ve sesliyse çıkardığı sesleri kontrol etmeniz gerekir. Böylece yaş ve gelişim düzeyine uygun, dilsel, bilişsel, kişilik ve toplumsal gelişimini ön planda tuttuğunuz bir yaklaşım içinde olabilirsiniz. 

0-2 yaş okuma kültürü için temellerin atıldığı bir dönemdir

Özet olarak; okuma kültürü oluşturma adına ilk ve doğru temeller 0-2 yaş arasında atılmaktadır.  Bebeğinizle anne karnından itibaren minik hikayeler anlatabilirsiniz. Oyun aracılığıyla yaşamına doğrudan girebilecek uygun materyallerden yapılmış oyuncak kitaplar ilk tercihiniz olabilir. Yaş ilerledikçe kitap seçerken kullanılan dil, görseller, verdiği mesaj gibi tüm içerik önceden ebeveynler tarafından kontrol edilmelidir. Yine ilerleyen yaşlarda kendiniz de kitap okuyarak erken çocukluk döneminde rol model olabilirsiniz. Birlikte bir kütüphane oluşturmak da harika olabilir. Sözün özü, kitaplar hangi yaşta olursak olalım, hayatınıza yeni pencereler açarlar. Açılan her pencere yeni bir keşfe çıkarır bizi. Böylesi nice kitapla tanışmanız dileğiyle sevgiyle kalın…

Cicidoktorum diyor ki

Kitap sevgisi anne karnında
sizin öykülerinizle başlar….