Çocuğunuzun Öksürüğü Yabancı Cisim Aspirasyonundan Olabilir

Yabancı cisim aspirasyonu nefes alma sırasında ağız yada burun yolu ile alınan bir cismin trakeobronşial sisteme kaçmasıdır. Trakeobronşial yabancı cisim aspirasyonu aniden gelişen üst solunum yolu tıkanıklıklarının en sık nedenidir.

En sık 1-3 yaş çocuklarda görülür.

Olguların büyük çoğunluğu 1-3 yaş arası çocuklarda görülür ve bu dönemdeki ölümlerin yaklaşık % 10u yabancı cisim aspirasyonlarına bağlıdır. Eğer tanı erken konur ve müdahale edilirse genellikle minimum komplikasyonla karşılaşılır. Erken tanı konulup müdahale edilmeyen vakalarda ise tekrarlayan pnömoniler, akciğer apsesi ve bronşektaziye kadar farklı ve ciddi komplikasyonla karşılaşılır.

Yabancı cisim en sık sağ bronşa kaçar.

Yabancı cisimler en sık sağ ana bronşa kaçarken, nadiren sol ana bronşa veya her 2 bronşa da kaçabilir. Aspire edilen cisimler sıklıkla küçük taneli yemişler, meyve ve sebze parçaları gibi organik (ayçiçek kabuğu, fındık, fıstık…) veya küpe, nazarlık, kalem kapakları, oyuncak parçaları, toplu iğne gibi inorganik cisimler şeklindedir.

Ani başlayan solunum sıkıntısında yabancı cismi düşünün!

Yabancı cisim aspirasyonu gelişen hastalar, sıklıkla ani başlayan solunum sıkıntısı nedeniyle ilk 12-24 saatte acil servise başvurmaktadır. Bazen de hafif ve tekrarlayan öksürük şikayeti ile daha geç dönemde hekime giderler. Bunun yanında yıllar sonra geç komplikasyonlarla hekime başvuran ya da rastlantısal olarak tespit edilen olgular da bulunmaktadır.

Yabancı cisim aspirasyonu bulguları:

Katı maddelerin aspirasyonu ile ilgili semptomlar, aspire edilen cismin büyüklük ve yerleştiği bronş seviyesine göre değişmektedir.

Büyük cisimler genellikle larinks ve trakeaya yerleşir ve çıkarılmaz ise afoni, ajitasyon, siyanoz, bilinç kaybı ve ölümle sonuçlanır. Küçük çaplı katı maddeler ise sağ ya da sol ana bronşu yada daha distal bronşları tıkar. Bu durumda ise ilk belirti öksürük ve hırıltılı solunum olabilir. Dispne, göğüs ağrısı, ateş, bulantı kusma bunu takip edebilir.

Erken dönemde en sık şikayetler; yabancı cismin aspirasyonu ile ani başlaya öksürük, hırıltılı solunum, solunum sıkıntısı, ateş, bazende afoni, ajitasyon, siyanoz, bilinç kaybı ve ölümdür.

Geç dönemde şikayetler ise öksürük, hırıltılı solunum, tekrarlayan akciğer enfeksiyonu, bronşektazi bulguları olabilir. Hatta bazı olgular aşırı bronşiyal irritasyon yanıtı nedeni ile astım bronşiale tanısı alarak yıllarca bu tanı ile tedavi edilebilir.

Yabancı cisim aspirasyonunda tedavi:

Yabancı cisim aspirasyonunda temel tedavi yöntemi bronkoskopidir. Bronkoskopi, trakeobronşial ağacın optik aletlerle incelenmesidir. Fiberoptik ve Rijit olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Katı yabancı cisimlerin tanı ve tedavisinde rijit bronkoskopi kullanılır. Fiberoptik bronkoskopi ise tanı koymak ve daha distal bronşları görmek ve varsa küçük yabancı cisimleri çıkartmak için kullanılır. Yabancı cisim aspirasyonu şüphesi varsa mutlaka bronkoskopi yapılmalıdır .Bronkoskopi hayat kurtaran endoskopik bir cerrahi müdahaledir.

Cici doktorum diyor ki

Beş yaş altındaki çocuklarda ev kazalarından ölümlerin en sık nedeni yabancı cisim aspirasyonudur.