Kalça Çıkığı ve Kalça Ultrasonu

Gelişimsel kalça çıkığı (GKÇ), çocuklarda kalça ekleminde gelişim problemlerinin olduğu bir rahatsızlıktır.  Stabil olmayan, gevşek bir kalça eklemi olduğunda görülmekte ve  erken fetal gelişim evrelerinde kalça ekleminin anormal formasyonundan kaynaklanmaktadır. Kalça eklemindeki bu instabilite, bebek büyüdükçe ilerlemektedir.  Femur başı, bu süreçte yerinden kayabilir ya da yerinden çıkabilir. 

Dünyada her 1000 bebekten birinin gelişimsel kalça displazisi ile doğduğu tahmin edilmektedir.

Türkiye’de gelişimsel kalça displazisi,  her 1000 bebekten ortalama 5 ila 15’inde görülmektedir. 

Erken tanı ve tedavi ile bebeklerde kalça çıkığının,  tedavisi çok yüksek oranda başarılıdır. Bu nedenle tüm yenidoğanlara kalça ultrasonu çekilmelidir. Günümüzde Sağlık Bakanlığı, bebeklere  kalça ultrasonu yapılmasını zorunlu tutmuştur.

Hangi bebekler Kalça Çıkığı açısından riskli?

*Ailede kalça çıkığı öyküsü bulunması, 

*Erken doğum (37 haftadan daha önce), 

*Kız cinsiyet, 

Sezeryan doğum,  

Bebeğin makat pozisyonunda doğması, 

*Oligohidramnios yani amnion sıvısının az olması, 

*Çoğul gebelik, 

*İlk gebelikten doğan bebekler,

*Bebeğe kundak yapılmış olması.

Bebeklerde kalça çıkığı belirtileri nelerdir? 

*İki bacak arasında uzunluk farklı olması, 

*Kalça eklemi hareketlerinde sınırlılık, 

*Kalça ve bacaklardaki deri katlantılarının sayı ve şeklinde asimetri,

*Oturma, emekleme, yürüme gibi fonksiyonları içeren kaba motor gelişimde gerilik, 

*Yürüyen bebeklerde aksama,

*Kalça eklemi hareket ettirildiğinde tıklama sesi duyulması  olabilir. 

Kalça çıkığı olan bebeklerde yürüme gecikir. Yürümeye başlayan bebeklerde, bir bacak diğerinden kısa olduğu için topallama vardır. Yürüme sırasında bir kalça eklemi diğerinden farklı hareket eder ve diz dışa dönük gibi görünebilir. Bazı bebekler etkilenmiş bacağını sürükleyerek ilerler. 

Kalça Ultrasonu Neden Çekilir?

Bebeklerde kalça çıkığı durumunda, herhangi bir belirti görülmeyebilir. Aile tarafından fark edilmesi de çoğu kez mümkün değildir. Bu sebeple düzenli doktor kontrolleri erken tanı için gereklidir.

Kalça çıkığı tedavi edilmediği takdirde ve  çocuk yürümeye başladığında, çocuğun hareket kabiliyetini kısıtlayabilmektedir. Kalça displazisi  olup olmadığını değerlendirmek ve erken teşhis ile tedaviye başlamak için, her bebeğin bu taramadan geçirilmesi gerekmektedir. Ultrason, ses dalgası ile çalışan ve  herhangi bir yan etkisi bulunmayan bir görüntüleme yöntemidir. 

Kalça ultrasonunun kalça ekleminin normal şekilde gelişip gelişmediğini ve kalça çıkığı bulunup bulunmadığını değerlendirmek için yapılmaktadır. 

Bebeklerde Kalça Ultrasonu Ne Zaman Çekilir?

Bebekler, doğumu takip eden ilk 72 saat içerisinde çocuk doktoru tarafından muayene edilmelidir. Fiziksel muayenede herhangi bir soruna rastlanmadığı takdirde; bebekler 1. ayı doldurduktan sonra kalça ultrasonu çekilmelidir. Erken teşhis ve tedavinin mümkün olması için bebeklere, 3 aylık olana kadar muhakkak kalça ultrasonu yapılmalıdır.

Ultrason Öncesi Hangi Hazırlıkları Yapmak Gerekir?

Daha sakin olması için ultrason çekimi öncesi, bebekler emzirilebilir.  Herhangi bir tıbbi hazırlık gerekmez. Bebeğin kıyafetlerinin bir kısmı çıkarılır ve ultrason esnasında kullanılan jel bezi islattığından, ebeveynler yanlarında yedek bebek bezi  ve kıyafet getirmelidir. 

Bebeklere Kalça Ultrasonu Nasıl Yapılır?

Bebekler yan tarafına doğru yatırılır. Radyoloji Uzmanı, bebeğin kalçasına ses dalgalarının iletilmesine yardımcı olan bir jel sürer. Ses dalgaları gönderen bir cihaz, jelin sürüldüğü bölgede gezdirilir. Ses dalgalarının geri dönüşü, cihaz tarafından analiz edilerek görüntü elde edilir. 

Kalça ultrasonu çekiminde radyasyon bulunmaz. 

Bebek herhangi bir ağrı hissetmez. Yenidoğan kalça ultrasonu prosedürü yaklaşık 10-20 dakika sürebilir. 1-2 gün içerisinde alınabilen sonuçlarda yer alan değerler ise, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı tarafından ve gerekirse Ortopedi Uzmanı tarafından  değerlendirilir.  

Kalça Çıkığı nasıl tedavi edilir?

4-6. ayına kadar kalça çıkığı tanısı konulan bebekler, atel kullanımı  ile tedavi edilebilir. Tedavi ilk 6 ayda yapılırsa, tamamen iyileşme oranı  %100’e yakındır. 

4-6. aydan sonra ise, bebeklerde tedavi daha da güçleşip, cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulabilir. Kalça çıkığı 6 aylıktan sonra teşhis edildi ise veya atel uygulaması işe yaramadıysa;  genel anestezi altında eklemin uygun konuma getirilmesi (redüksiyon) yapılır ve femur başının  tekrar kalça eklemine yerleştirilmesi işlemi uygulanır. Redüksiyon işleminden sonra, alçı  yapılır. Alçı işleminden sonra ise alçının en az 6 hafta kalması gerekmektedir. Daha sonra eklemlerin düzeldiğini kontrol etmek için,  tekrar genel anestezi altında kalçalar kontrol edilir. Bu incelemeden sonra, kalçanın tamamen stabilize olmasını sağlamak için, en az 6 hafta daha eklemin alçıda kalması gerekebilmektedir.

Kalça çıkığı nedeniyle topallayarak yürüme, kalçada genç yaşlarda başlayan ağrı, eklemde aşınmaya bağlı erken dönemde osteoartrit gelişimi, eklem hareketlerinde kalıcı kısıtlılık gelişebilir.

Bu olumsuzlukları engellemek için bebeklerimize muhakkak birinci aydan sonra en geç üçüncü aya kadar, kalça ultrasonu yapılmalıdır. Erken teşhis ile tedavi başarısı artmaktadır. 

Cicidoktorum Diyor ki!

Büyük bebek bezi kullanmak her zaman kalça gelişimini destekler.
Unutmayınız.