Çocuğunuzu Ekranla değil Akranla Büyütün

Henüz birkaç aylık bebekler bile değişen görüntü, renk ve sesler sayesinde TV gibi teknolojik aletlere ilgi gösterebilir. Çocuğu teknolojik aletlerle erken tanıştırmak, onun görsel ve işitsel uyaranları henüz işleyebileceği bir anatomik altyapısının olmadığı dönemde çocuğun nörolojik gelişiminin ciddi bir şekilde aksamasına neden olabilir. Yaşamın ilk yılı beyin gelişimi açısından son derece kritik bir dönemdir. Araştırmalar üç yaşından önce televizyon izlemenin ileride dikkat problemi yaşama riskini arttırdığını göstermektedir.

Günümüz çocuklarının çoğu ise uyku dışında günün büyük kısmını, günde 8-10 saate varacak kadar, televizyon karşısında geçirmektedir. 

Türkiye’de çocuklar ne kadar tv izliyor?

2007-2019’da ülkemizde yapılan bir çalışmalarda 2 yaş altı çocukların %68’inin sıradan bir günde mutlaka televizyon seyrettiğini göstermiştir. 5-11 yaş grubu çocuklarda ise günlük TV izleme süresi ortalama 3,7 saat olarak bildirilmiştir. 

Ancak 2020’de pandeminin de etkisiyle TV izleme sürelerindeki artış tüm hedef kitlelerde olduğu gibi 5-11 yaş grubu çocuklarda da görülmüştür.

Pandemi sonrası TV izleme süresi 2019 verilerine göre 2020’de 25 dakika daha artışla 4 saat 21 dakikaya ulaşmıştır. 

Çocukların yaşı büyüdükçe TV karşısında harcadığı süre artarken; bu süreye en çok anne babanın TV izleme alışkanlığı ve eğitim düzeyleri etki etmektedir.

Çocuklara 2 Yaş öncesi kesinlikle TV izletmeyin

2 yaş öncesinde çocuk doğrudan veya oynadığı odada televizyonun açık olması gibi dolaylı olarak teknolojik aletlere maruz bırakılmamalıdır. TV ekranında hızla akan görüntüler çocuklarda bağlantı kuramama nedeniyle dikkat eksikliği sıklığını arttırmaktadır. 

İki yaşın altındaki bir çocuk televizyon önünde ne kadar vakit geçirirse o kadar otizm, konuşma geriliği gelişme riski artmaktadır. Amerika’da yapılan bir araştırmada iki yaşın altında ki bir çocuğun 3 saatten daha fazla televizyon izlemesi durumunda otizm gelişme riskinin 6 kat arttığı bulunmuştur.

2 – 5 YAŞ GÜNDE EN FAZLA 1 SAAT TV İZNİ VERİLEBİLİR

2 yaş sonrasında ise eğer çocuğun dil gelişimi beklenen düzeyde gelişmiş ise sınırlı süre ile teknolojik aletlere izin verilebilir. Ancak bu sırada çocuğa bir yetişkinin eşlik etmesi ve izlenen programa göndermeler yapılması önemlidir. Örneğin TV izlerken yetişkinin ekrandaki kediye işaret edip çocuğa ‘Bak ne şirin kedi. Ne yapıyor kedi?’ gibi yönlendirmeler ile çocuğun dikkatini çekmesi gerekir.

Ailelerin %40’ı izlemese bile Televizyonu açık tutuyor.

Televizyonun günlük yaşantımızda kullanımında sık yapılan yanlışlardan bir tanesi de, gün içinde izleniyor olmasa bile neredeyse devamlı açık tutulmasıdır. Ortamda televizyon açıkken, bulunan bebek-çocuk televizyonu izlemese bile, yapmakta olduğu aktiviteye odaklanamamakta, yaptığı aktivitede derinlemesine ilerleyememektedir.

Araştırmalar, gösteriyor ki televizyon seyretmek için ayrılan ortalama süre uyku ve okula gitmek dışında herhangi bir aktiviteye ayrılan süreden daha fazla.

TV karşısında çocukları beslemeyin

Yemek yeme sorunları yaşayan çocukların pek çoğunun bebeklik döneminde televizyon karşısında yemek yiyen çocuklar olduğu yapılan araştırmalar ile gözler önüne serilmiştir. Özellikle yemek reddi olan çocukların TV ekranına dalması ile beslenmeye çalışılması yeme sorununun daha da arttırmaktadır.

Televizyondaki özellikle çocuklara hitap eden, genellikle yüksek miktarda yağ ve şeker içeren reklamlar da düzensiz beslenmeyi destekler niteliktedir.

Tv izleyen çocuklar daha geç konuşuyor.

Televizyon izleyen çocuklar, daha geç konuşuyor. Yapılan araştırmalarda konuşma gecikmesi TV izleyen çocuklarda izlemeyenlere göre 2 kat daha fazla  tespit edilmiştir. 

 TV izlemenin çocuk üzerindeki olumsuz etkileri:

1. Ülkemizde çocukların %10-20 sinin yatak odasında televizyon bulunuyor. Çocuk odasında TV olması ebeveyn kontrolünü azaltarak çocuğun daha fazla televizyon izlemesine neden olur.
2. Fazla TV izleyen çocukların yüzde 31’inde obezite gelişir.
3. Uzun süre TV izleyen çocukların ileri yaşlarda sigara içme sıklığının iki kat arttığı saptanmıştır.
4. TV karşısında vakit geçiren çocuklar ev hayatından uzaklaşır ve yalnızlaşırlar.
5. Çocuklar yaşıtlarıyla yaratıcı, geliştirici aktivitelere daha az katılırlar.
6. Uzun süre TV izleyen çocukların anne-baba-çocuk ilişkileri zayıflar. Sosyal ilişkilerde yetersizlikler yaşarlar.
7. Arkadaş-okul ilişkilerine de olumsuzluklar yaşama sıklıkları artar.
8. Fazla TV izleyen çocukların zaman içinde akademik gelişim geriler. Anlamada güçlük, sorun çözme yeteneğinde gelişememe, yaratıcılık gerektiren aktivitelerde gerilik, hafıza sorunları yaşarlar.
9. TV karşısında fazla vakit geçirdikleri için sportif aktiviteler, grup oyunları geri planda kalırlar.
10. Bu çocuklarda uyku süresi kısalır ve uyku bozuklukları sık gözlenir.

Çocuğun televizyondan olumsuz etkilenmemesi için ailelere 10 öneri

 1. Televizyon izleme davranışını günde bir-iki saatle sınırlandırın.

2. Çocuğunuzun televizyonda neyi seyrettiğinden haberdar olmak için içerikleri kontrol edin.

3. Çocuğunuzun televizyonda gördüğü ve anlayamadığı şeyleri onun yaşına uygun olarak açıklayın.

4. Çocuğunuzun televizyon önünde yalnız kalmasına izin vermeyin.

5. Televizyonu bir ödül veya ceza aracı olarak kullanmayın.

6. Televizyonu bir çocuk bakıcısı olarak kullanmayın.

7. Çocuğunuzun televizyon izleyerek bütün boş zamanını doldurmasına izin vermeyin.

8.Çocuğunuzun televizyonda reklam ve video kliplerle uyarılmasına izin vermeyin.

9. Asla televizyon eşliğinde yemek yeme alışkanlığı kazandırmayın.

10. Televizyonda izlediği ve sizin tarafınızdan belirlenmiş programın bitiminde televizyonu kapatın.