Rehber Köpekler ile Erişebilir Bir Yaşam

Rehber Köpekler evcil hayvandan çok öte, bir görme engellinin kimseye bağlı kalmadan hareket etmesini sağlayan en güvenli gözleridir. Görme engellinin özgürce ve güvenli şekilde toplum içinde sosyalleşmesine yardımcı olur.  Günümüzde 65 ülkede otuz binden fazla rehber köpek görme engellilere, yüzyılı aşkın süredir hizmet veriyor. 

Rehber Köpekler Derneği, Türkiye’de eğittiği rehber köpekleri görme engelli bireylere ücretsiz olarak veriyor ve görevleri süresince tüm masraflarını karşılıyor. 

Rehber Köpekler Derneği – RKD , görme engelli bireylerin, evlerinde, iş yerlerinde ve sosyal alanlarda rahat ve bağımsız bir yaşam sürmelerine, erişebilir olmalarına Rehber Köpekler ile katkı sağlamak amacıyla kurulmuş olan Türkiye’nin ilk ve tek sivil toplum kuruluşudur. RKD, görme engelli bireylerin toplum içerisinde kendilerine olan güvenlerini arttırarak daha özgür hareket etmelerine yardımcı olmak, görme engelli bireyler ile rehber köpeklerin fiziksel ve psikolojik olarak birbirlerine ve çevreye adaptasyonlarını sağlamak, hukuki bağlamda izlenecek prosedürler konusunda desteklemek ve toplumdaki diğer bireyleri de bu konuda bilgilendirerek farkındalık yaratmak ve yaygınlaştırmak hedefiyle, uluslararası standartlara uygun koşullarda çalışmalarını sürdürmektedir. Dernek tarafından, özel sertifikalı eğitmenler tarafından eğitilen Rehber Köpekler, görme engellilere ücretsiz olarak verilir. Rehber Köpeklerin hizmet süresince tüm masrafları da Dernek tarafından karşılanır. 

RKD, Avrupa Rehber Köpekler Federasyonu üyesi ve Uluslararası Rehber Köpekler Federasyonu üye adayıdır. Uluslararası rehber köpek eğitim standartlarında yetiştirilen köpeklerin cinsi, eğitimi, veteriner bakımı ve görme engelli sahiplerine uyumu konularında, Dernek uluslararası koşullara uygun standartlar oluşturmaktadır.

Rehber Köpekler kapsamlı bir eğitimden geçer

Rehber köpekler üç aşamadan oluşan ve yaklaşık iki yıl süren kapsamlı eğitimler sonunda göreve başlar. Rehber köpek eğitiminin ilk aşaması rehber köpek olmaya yapı olarak daha uygun olan türlerden seçilen yavruların 6-8 haftalık erişkinliğe geldiklerinde gönüllü ailelere teslim edilmesiyle başlıyor. Rehber köpekler Türkiye’de genellikle Golden veya Labrador cinslerinden seçiliyor. Yavru köpeklerin seçimi sonrasında gönüllü ailelerde bir yıla yakın ön eğitimini, eğitmen eşliğinde tamamlıyor. Ev içinde kurallara uymayı öğrenirler ve mümkün olduğunca çok sosyalleşirler. Bu aşamayı tamamlayan köpekler Rehber Köpek Hareketlilik Eğitmeni ile birlikte kalarak 3-6 sürecek olan rehberlik eğitimine başlarlar. Bu aşamada rehber köpek adayı engellerin etrafından dolaşmayı, kaldırım başlarında durmayı, toplu ulaşım araçlarını kullanmayı, sosyal alanlarda görme engelli bireyleri yönlendirmeyi ve bank, merdiven, ATM, asansör, kapı gibi şeyleri bulmayı öğrenirler. Bu eğitimleri başarıyla tamamlandığı takdirde görme engelli ile eşleşme süreci başlar. Rehber köpekler kişilik özelliklerine göre kendilerine en uygun görme engelli ile eşleştirilirler, eşleşme süreci 3-6 hafta sürmektedir. Bu sürecin yarısı köpeğin eğitim gördüğü yerde, diğer yarısı görme engelli bireyin yaşadığı yerde yapılır. 

RKD bünyesinde uluslararası sertifikalara sahip bir rehber köpek ve hareketlilik eğitmeni bulunuyor. Belli aralıklarla yurtdışından uluslararası dereceli eğitmenler davet edilerek, eğitmenlerin eğitimi güncelleniyor. Hem köpek bağışına, hem köpeğin eğitimi sürecinde gönüllü bakıcı ailelere hem de rehber köpek eğitmen adaylarına ihtiyaç var. 

Gönüllü Bakıcı Aile Nedir?

Gönüllü bakıcı aileler, 8-10 haftalıkken bağış yoluyla alınan yavru rehber köpek adaylarımızı bir yıl boyunca evlerinde misafir eden gönüllülerdir. Bu süreçte rehber köpek hareketlilik eğitmenimiz iki haftada bir ailelerimizi ziyaret eder ve köpeklerimizin eğitim süreçlerini gözlemleyerek aileleri yönlendirir. Gönüllü bakıcı aileler yavruların mümkün olduğunca sosyalleşmesinden sorumludur. Eğitmenimizin yönlendirmeleri ile yavrularımıza ev içindeki kurallara uymayı, komutları dinlemeyi ve çekiştirmeden yürümeyi öğretirler. Yavru rehber köpek adaylarımızın gün içinde evde 3 saatten fazla yalnız kalmaması çok önemlidir. Yavrumuzun mama ve veteriner masrafları derneğimiz tarafından temin edilmektedir.

Eğitimli Köpekler Başka Hayatlara da Dokunuyor

Dernek, Türkiye’de ilk kez gönüllülük esasına dayanan Terapi Köpekleri uygulamasını da başlattı. Köpekler sadece görme engellilere değil, özel gereksinimi olan gruplara da destek oluyor. RKD eğitiminden yetişen Terapi Köpekleri, kurumları ziyaret ederek haftalık çalışan veya özel gereksinimli bir bireyle birlikte yaşayıp arkadaşlık eden köpeklerdir. Şu an iki köpeğimiz özel durumlu kişilerle yaşıyor. 5 köpeğimiz de terapi çalışmalarına başlamak için heyecanla bekliyor. Pandemi öncesinde Kaymak isimli köpeğimiz Parıltı Göremeyen Çocuklara Destek Derneği’nde çoklu engelli çocuklarla terapi çalışmaları gerçekleştirdi ve çocukların hayatına dokundu. Haftalık ziyaretler sonrasında ailelerden ve öğretmenlerden çocukların duygu durumlarındaki ve davranışlarındaki pozitif değişiklikleri duymak paha biçilemezdi. Bella isimli köpeğimiz de Ankara’da Mitat Enç Görme Engelliler Ortaokulu’nu ziyaret ederek çocukların köpekle vakit geçirmeye alışmasına destek oldu. 

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ödülleri

Rehber Köpekler Derneği olarak dünyada 100 yıldır süren rehber köpek uygulamasını 2014 yılında Türkiye’de hayata geçirerek bir ilki gerçekleştirdik. Faaliyetlerimizi sürdürürken bize  destek veren kurumlarla birlikte pek çok sosyal sorumluluk ödülünü de layık görüldük. 

İstanbul’daki Zorlu Center, Rehber Köpekler Derneği’ne mekan desteği başta olmak üzere, her konuda işbirliği yaparak geliştirdiği  “Zorlu’da Engel Yok” projesiyle, sağladığı erişilebilirlik sayesinde önce Avrupa’nın, sonra dünyanın en iyi alış veriş merkezi seçildi ve ICSC tarafından Toplumsal Destek Ödülü’nü kazandı. Köpeklerimizin mama sponsoru olan Nestle Purina Pro Plan Felis MediaCat Ödülü’nü, zorunlu sağlık giderleri sponsoru olan Zoetis ise İstanbul Marketing Awards Ödülü’nü kazandı. Derneğimizin ilk destekçilerinden olan Marriott Internatioanal Oteller Grubu, otellerinde yer verdikleri “Rehber Köpekler Yardım Kutuları”nın yanı sıra, yardım toplama etkinliklerimize ev sahipliği ve farkındalık çalışmalarımıza destekleri ile sosyal sorumluluk alanında uluslararası ödüllerin sahibi oldular. 

Türkiye’de rehber köpeklerin standartlarını oluşturmak amacıyla oluşturduğumuz Ayna Komite ile Dünya Standartlar Zirvesi’nde TSE Aktif Ayna Komite Ödülü’nü kazandık. 

PTT, toplumda farkındalık yaratmak amacıyla oluşturduğu “Yardımcı Köpekler” Anma Pulları kapsamında Türkiye’nin ilk rehber köpeği Kara’nın pulunu bastırdı ve bunun için bir lansman düzenlendi. Böylece Rehber Köpekler devlet tarafından resmi olarak tanınmış oldu. 

Bunların yanı sıra Şehir Tiyatroları, Devlet Tiyatroları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konserleri Rehber Köpeklerimizle birlikte katılım gösterdiğimiz kurumlardan bazıları. Belediye, Adliye ve TBMM, rehber köpeklerimizle rahatça kabul gördüğümüz kurumların başında geliyor. Toplu taşıma araçları, demiryolları, denizyolları ve havayolları ile bazı AVM’ler rehber köpeklerimize kolaylık gösteriyor.  

İşbirliği yaptığımız kurumlardaki çalışanların manevi duygularının sıcaklığına ve pozitif enerjisine her projemizde tanık oluyoruz. Yani bizlere destek olanlar da en az bizler kadar sağladıkları katkıdan haz duyuyor. 

Neden RKD gönüllüsüyüm…

Bir önceki Birleşik Krallık Büyükelçisi Richard Moore’un eşi Sevgili Maggie Moore ile tanıştık. İkimizin de görme kaybı aynıydı ve aynı yaşlarda başlamıştı, tanışmamız mucize gibiydi. Sevgili Maggie Moore’un öncülüğünde Rehber Köpekler Derneği’ni kurduk ve rehber köpek uygulamasını Türkiye’de hayata geçirmeye karar verdik. Rehber Köpekler Derneği Başkanı olarak 2014 yılından 2016 yılının sonuna kadar rehber köpeklerle ilgili toplumun nabzını tuttuk, farkındalık çalışmaları yaptık, hazırlık çalışmalarını ilerlettik. Ne zaman ki rehber köpeğim oldu, o zaman ben bu hayatta farklı dokunuşların önemini hissedip, farklı kararlar aldım. İki gözüm, Rehber Köpeğim Kara için mama ve veteriner sponsoru almadan, birlikte ülkeme elimden gelen katkıyı sunabilme çabamı sürdürüyorum.  Ülkemde görme engelli bireylerin erişebilirliği  için en iyi olanakların oluşmasını arzu ediyorum. Bu güne kadar Rehber Köpeklerle ilgili toplumda farkındalığı oluşturduğumuzu gözlemliyorum, rehber köpeğin kavramı artık toplumda yer buldu ama ülkenin genelinde yaygınlaştırılması hedefimiz sürüyor. Rehber Köpeğin görme engelli için yol gösteren, görevli bir rehber olduğunun bilinmesi ve girdiği ortamda kabul görmesi en temel önceliğimiz. Yakın gelecekteki hedeflerimiz; Okul istiyoruz, rehber köpek eğitimi konusunda eğitimler vermek istiyoruz. İsteyen herkese rehber köpek ulaştırabilmek istiyoruz. Tabi ki rehber köpek herkes için uygun olmayabilir ama isteyen herkes erişebilmeli. Tamamen bedelsiz olarak köpeklerimizi görme engelli bireylerle buluşturuyoruz ve bunun sürdürülebilir olması için çabalıyoruz. Ülkemizdeki görme engelli vatandaşlarımız, medeni ülkelerde yüz yılı aşkın  süredir benimsenmiş olan bu sistemin, engellerle karşılaşmadan işlemesini ve yasalarla koruma altına alınmasını hak ediyor. Birçok ülke yüz yıl önce bu uygulamaya başlamış ve bizim geçtiğimiz adımları geçmiş. Bu adımları aşabildiğimiz ölçüde  daha da hızlanacağız. Acelemiz yok, kararlı ve azimliyiz. Bize inanan ve güvenenlerle çok daha başarılı projelere imza atacağımıza inancımız her geçen gün büyüyor. Kurumların ve bireysel gönüllülerimizin katkıları bizleri motive ediyor.

Sokak hayvanlarının çok olduğu hareketli bir ülkeyiz, bu Rehber Köpeklerimiz için eğitici bir ortam sağlıyor. 

Kapımız herkese açık 

Gönüllülerimizin sayısı gün geçtikçe artıyor. Rehber köpeğiyle bağımsız hareket etmek isteyen her görme engelliye destek olabilmek için elimizden geleni yapmaya, gönüllülerimiz, destekçi kurum ve kuruluşlarımızın da katkısıyla, devam edeceğiz. 

Dernek faaliyetlerimize her yaştan ve eğitimden bireyler ilgi ve becerileri yönünde destek olabilir. Rehber Köpek adayı yavruların eğitim sürecinde, eğitmen gözetiminde, gönüllü bakıcı aile olarak katkıda bulunabilir. 

Çıktığımız bu yolda bizlere güvenen global kurumların, yıllardır desteğini sürdürmeleri, adımlarımızı güçlendiriyor. Kurumsal değerleri sosyal sorumlulukla birleştiren ve bunu sürdürülebilir boyuta taşıyabilen tüm kurumlarla her zaman işbirliğine hazırız. Gönüllülerimize ve gençlerimize de kapılarımız ardına kadar açık…

REHBER KÖPEKLER DERNEĞİ SOSYAL MEDYA HESAPLARI :

Bu yazı, Rehber Köpekler Derneği Başkanı Av. Nurdeniz Tunçer ile görüşme formatında hazırlanmıştır.

Av. Nurdeniz Tunçer Rehber Köpekler Derneği Başkanı