Kardeş Kıskançlığı

İkinci Çocuğa Karar Vermek ve Yenidoğanın İlk Çocuk Üzerindeki Etkileri

Bazı çocuklar sürekli olarak kardeş istediklerini söylerler. Hatta bu istek ve beklentilerini oyunlarına ve resimlerine dahi yansıtırlar. Her çocuk kardeş isteme konusunda farklı neden öne sürebilir. Bu istek, birlikte oyun oynama isteği, kardeşi olan arkadaşlarına özenme, abla veya ağabey olma isteği gibi pek çok farklı nedene dayanabilir. Burada öncelikle, çocukların değişkenlik gösteren bir doğası olduğu unutulmamalıdır. Çünkü çocuklar kardeş kavramını bilmezler. Dolayısıyla ikinci çocuğa karar verirken, çocuğunuzun isteğiyle hareket etmeyip, ikinci bir çocuğun sorumluluğunu alıp alamayacağınız, tekrar anne baba olmaya hazır olup olmadığınızı konuşarak ortak karara varmanız en doğrusu olacaktır. Aileye yeni bir bireyin katılması tüm aile bireylerinin yaşantısını ayrı ayrı etkileyen bir durumdur. Bu yeni durumdan genellikle en çok etkilenenlerde elbette kardeşi olmasını en çok isteyen çocuklardır. Çocuk için aileye yeni bir bireyin katılması demek, ilginin bu yeni üyeye yansıtılması ve yalnızlaşması gibi bir anlama gelebilir ve zaman zaman kardeşine zarar verme girişimleri veya ilgi çekmeye yönelik davranışlar sergileyebilir.

Kardeş Kıskançlığı en çok 2-6 yaş arası çocuklarda kendini göstermektedir. Kardeşin beraberinde getirdiği anne ve babayı paylaşma durumu, belki odasını, eşyalarını kardeşi ile birlikte paylaşması gibi durumlar, çocuğun bu isteğinden vazgeçmesine sebep olabilir. Ebeveynlerin bebeğe ayırdığı zaman ve gösterdiği ilgi özellikle yaşamın ilk yıllarında daha fazladır. Bebeğin öz bakım ve beslenme ihtiyacı temel bakım veren anne tarafından karşılanır. Baba da annenin yükünü almak için ona destek olur. Dolayısıyla evde iki veya daha fazla çocuk varsa ailenin daha fazla ilgilenmek durumunda kaldığı çocuğa karşı kıskançlık duyulabilir. Aslında kıskançlık çocuğun ailenin yeni üyesine karşı olumsuz duygular hissetmesinden değil, anne babası tarafından daha fazla sevilme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Her çocuk en çok ve en iyi şekilde sevilmek ister. Kardeşler arasındaki mücadeleyi kamçılayan da anne babanın paylaşılamayan sevgi, onay ve ilgisidir. Özellikle küçük yaşlarda benmerkezci olan çocuk kardeş doğumu ile üzerindeki ilginin azalacağına dair tehdit hisseder. Bu nedenle aileye kardeşin katılacağı açıklandıktan, kardeş doğduktan sonraki ilk zamanlara kadar süren alışma sürecinde anne ve babanın çocuklarına karşı tutumları oldukça önemlidir. 

Kardeşi doğduktan sonra büyük çocuğa nasıl davranmak gerekir?

Kardeş kıskançlığının temelinde kaygı vardır. Dünyaya yeni gelen kardeşle anne babayı paylaşma duygusu kaygıya sebep olur. Yenidoğanın, anneye fiziksel ihtiyacının fazla olması, annenin haliyle zamanını büyük oranda ona ayırmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple annenin büyük çocuğuyla geçirdiği vakit azalacak ve rutinler sekteye uğrayacaktır. Çocuklarda belirsizlik ve rutinlerinin bozulması kaygıya sebep olur. Bu sebeple eski rutininde yapılan ne varsa süresi kısalsa bile özel olarak yapılmaya çalışılmalıdır. Örneğin, önceden her akşam yatmadan önce çocuğunuza kitap okuyorsanız, yeni kardeş geldiği için buna son vermemelisiniz. Kardeşten önceki hayatının yoksunluğunu çekmediği zaman kıskançlık durumu devam etse bile büyük çatışmalar meydana gelmeyecektir. Bunun yanı sıra, bir çocuğun baba ile, diğer çocuğun ise anne ile ağırlıklı olarak vakit geçirmesi önerilen bir durum değildir. Anne-baba olarak çocuklarla eşit olarak dengeli bir şekilde ilgilenmek bu dönemi rahat geçirmenizi sağlayacaktır. Çocukların duygularını ifade etmeleri için onları cesaretlendirmeniz de yine sağlıklı bir yaklaşım olacaktır. Bu nedenle anne ve babanın, çocuklarının duygularını tanımaları önemlidir. “Seninle daha çok oyun oynamamı istiyorsun, seni anlıyorum” gibi çocuğa ayna tutan cümleler hem çocuğun duygularını tanımasını kolaylaştırabilir hem de anlaşıldığını hissettirebilir. Bu dönemde oyun ve resim de çocuğun duygularını ifade etmesi için etkili araçlardır. 

Unutulmamalıdır ki kardeş kıskançlığı normal bir durumdur. Nasıl çözüleceği ise anne-babaların elindedir. Bunu tutumlarınızla daha kolay bir süreç haline getirebilirsiniz. Çocuğunuz kardeşini sevmiyor değil, sadece sizi onunla paylaşmak istemiyor ve sizden daha fazla sevgi görmek istiyor. Bunu ebeveyn olarak anladığınız ve dengeyi sağladığınız vakit işler yoluna girecektir.

Cici doktorum diyor ki..

Kardeş anne ve babanın çocuğuna bıraktığı en büyük mirastır.