Burun Tıkanıklığının Çaresizliği

Kaliteli ve sağlıklı yaşam için doğru nefes alıp vermek hayati önem taşımaktadır. Normalde burundan nefes alıp ağızdan nefes verilmeli ve bu ilk yaşlardan itibaren alışkanlık haline getirilmelidir. Ancak, çocukluk döneminde başlaması gereken bu alışkanlık, çocuklarda burun tıkanıklığı görülmesi ile kaybedilebilir. 

Burun solunumu sayesinde hava ısınır, nemlenir, havanın içerisinde bulunan mikroorganizmalar filtrelenir ve de bu sayede akciğerlere ulaşan havadaki oksijen kana daha kolay geçer. Burnun bir diğer görevi de östaki borusu yoluyla orta kulak havalanmasını sağlamaktır. Çocuklarda burun tıkanıklığı olduğunda tüm bu fonksiyonlar olumsuz etkilenir ve farklı sağlık problemleri ortaya çıkar. 

Çocuklarda burun tıkanıklığı belirtileri nelerdir?

Büyük çocuklar tıkanıklık şikayetini rahatlıkla ifade edebilirken bebekler ve küçük çocuklar şikayetlerini ifade edemezler. Dolayısıyla, ebeveynler çeşitli belirtileri takip ederek burun tıkanıklığı olup olmadığı konusunda fikir sahibi olabilir. Bu belirtilerden bazıları beslenme zorlukları, iştahsızlık, uykudan sık uyanma, uykuya dalmada güçlük ve huzursuzluktur. Büyük çocuklarda nefes almada güçlük belirgin şekilde hissedilmekte olup uyku kalitesinin düşmesine bağlı olarak yorgunluk ve dikkat eksikliğinin okul başarısı üzerine olumsuz etkisi olabilmektedir. Bazı çocuklarda ağzı açık uyuma şikayetinin yanında erişkin bireyler gibi horlama görülebilmektedir. Burun tıkanıklığına sebep olan hastalığa bağlı olarak burun akıntısı, kaşıntı, hapşırık, baş ağrısı gibi ek şikayetler de olabilmektedir. 

Çocuklarda burun tıkanıklığı nedenleri nelerdir?

• Koanal atrezi: Burun arkasıyla geniz arasındaki bölgenin bir zar veya kemik ile kapalı olması durumudur. Bu sorun kendini doğum anından itibaren belli ettiğinden dolayı doğumdan itibaren olan burun tıkanıklıklarında ilk akla gelmesi gereken durumdur.
• Enfeksiyonlara bağlı: Grip, nezle, sinüzit gibi iltihabi durumlar olup çocuklardaki burun tıkanıklığının en sık görülen nedenleridir.
• Alerjik nezle: Ev tozu vb. alerjisi olan çocuklarda bu durum yıl boyu devam edebilirken polen vb. alerjisi olan çocuklarda sadece bazı mevsimsel geçiş dönemlerinde burun tıkanıklığı şikayeti olmaktadır. 
• Geniz eti: Burnun en arka tarafı olan geniz bölgesinde bulunan et parçasıdır. Geniz etinin büyüyüp hava pasajını kapatması ve/veya enfeksiyon odağı oluşturmasına bağlı olarak çoğunlukla bebek ve küçük çocuklarda problemler yaratabilmektedir. 
• Septum deviasyonu (kıkırdak eğriliği): Burun pasajı “nazal septum” adındaki orta duvarla ikiye ayrılmaktadır. Septumdaki eğrilikler veya çıkıntılar “septum deviasyonu” olarak adlandırılmaktadır. 
• Burunda yabancı cisim: Özellikle tek taraflı burun akıntısı olan küçük çocuklarda akla gelmelidir. Bu şekilde bir şikayeti olan çocuğun mutlaka bir Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından endoskopik muayenesinin yapılması gerekmektedir. 

Bebeklerde burun tıkanıklığı nasıl geçer?

Yenidoğan bebeklerde burun tıkanıklığı oldukça sık görülen bir problemdir. Çoğunlukla hava kirliliği, sigara dumanı ve kalorifer vs gibi durumlarla oluşan hava kuruluğuna bağlı olabilmektedir. Bu şikayetlere burun akıntısı da eklendiyse eğer geniz bölgesinin dolmasını önlemek adına bebeklerin başının altına hafif yüksek yastık konabilir. Bebeklerin kaldığı oda sık sık havalandırılmalıdır. Tuzlu su çözeltisi içeren burun spreyleri, nemlendirici burun spreyleri, burun aspiratörleri ve buhar makineleri tıkanıklığın yoğun olduğu dönemlerde kullanılabilir. Ancak, bunların bebeğin herhangi bir şikayeti yokken düzenli olarak kullanılması önerilmemektedir. Özellikle ılık banyo sonrası mukus yumuşayacağı için burun aspiratörlerinin daha çok banyo sonrası kullanımı önerilmektedir. 

Hangi çocuklarda geniz etinden şüphelenmeliyiz?

Çocuğun bir üst solunum yolu enfeksiyonu durumu olmadığı dönemler de dahil olmak üzere sık sık ağzı açık uyuma, horlama şikayetleri varsa ve/veya buna apne dediğimiz uykuda kısa süreli nefes durmaları eşlik ediyorsa geniz etinden şüphelenilmelidir. Bunun yanında geçmeyen burun akıntı ve tıkanıklıkları, tekrarlayan orta kulak enfeksiyonları da geniz eti kaynaklı olabilmektedir. Bu şekilde şikayeti olan çocuklarda da geniz eti Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından yapılacak bir endoskopik muayene dediğimiz kamera ile muayene veya çekilecek bir röntgen filmi ile dışlanmalıdır. 

Çocuklarda kronik burun tıkanıklığının sonuçları nelerdir?

Çocuklarda burun tıkanıklığının uzun sürmesi en çok da uyku kalitesinin düşmesine neden olarak gündüz uyku ve yorgunluk hali, dikkat eksikliği yaparak çocukların akademik yaşantısını olumsuz yönde etkileyebilir. Bunun yanında beslenme bozukluğu, hem büyüme gelişim geriliği hem de sosyal ve fiziksel gelişim geriliği yapabilmektedir. Özellikle burun anomalisi, geniz eti gibi problemler nedeniyle kronik ağız solunumu yapan çocuklarda çene ve yüz gelişim değişiklikleri ve diş sağlık problemleri ortaya çıkabilmektedir. Nefes alabilmek için ağız yolunu kullanan bu çocuklarda kubbe damak denilen derin damak yapısı gelişir, buna bağlı olarak da alt çene arkaya doğru çekilir ve üst çene öndeymiş gibi bir görüntü oluşur. Buruna yeterli hava girişi olamadığı için sinüsler yeterli gelişemeyerek yanaklar düz kalmaktadır. 

Kronik burun tıkanıklığının çocuklarda kalıcı etkileri oluşmadan önce müdahale edilmesi önerilmektedir. Dolayısıyla çocuğunuzun soğuk algınlığı vb durumlar dışında burun tıkanıklığı şikayeti varsa mutlaka bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları muayenesi önerilmektedir. 

Cici doktorum diyor ki!

Gereksiz yere burun yıkama ve sık aspirasyon yaparsanız burun içindeki doğal koruyucu faktörlere zarar verebilirsiniz.