Sorular ve Cevaplarla Yürüteç Efsanesi

İnsanlığın en önemli buluşlarından biri tekerlek. Peki bebeğiniz tekerlekle ne zaman tanışmalı? Bunun yolu yürüteç ya da halk arasında ‘örümcek’ olarak bilinen araç-oyuncak mı? 

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın kullanılan yürüteç, birçok anne-baba tarafından bebekleri için yürümeyi kolaylaştırıcı ve en önemlisi de anne-baba için bebeğini güvenli olarak kendi haline bırakmayı sağlayan bir oyuncak olarak görülmektedir.  Oysa Amerika Pediatri Akademisi yürüteçlerin satılmasını ve kullanılmasını önermemektedir. 

İşte sorular ve cevaplar ile  yürüteç hakkında bilinmesi gereken gerçekler.

Yürüteç neden zararlı?

1. Yürüteç kullanan bebekler vücutlarının alt kısmını göremedikleri için ayaklarını ve bacaklarını nasıl kullanacaklarını da öğrenemezler.
2. Yürüteç tekerlekleriyle bebeklerin en ufak ayak hareketlerini bile abartılı bir şekle dönüştürür. Bu bebeğin yürümekten çok sallanma hareketi yapmasına neden olur.
3. Yürüteç kullanan bebekler, gerçek yürüme sırasında kalça ve eklem koordinasyonunu geliştiremezler. 
4. Yürüteçlerin tekerlekleri nedeniyle bebeğiniz hızlı hareket eder. Bu bebeğinizin normal hızından fazladır ve bebeğiniz daha sonra denge kurmakta zorlanır.
5. Bebeğin çevreye kolay erişimini sağladığı için yürüteç kullanan bebeklerin pek çoğu ev kazalarına maruz kalır. 
6. Vücudu henüz yerçekimine karşı dik durmaya hazır olmadığından yürütece oturtulan bebekler, yığılarak duracağı için kifoz ya da skolyoz gibi omurga eğrilikleri gelişebilir.
7. Kalça kemikleri ve çatısı tam gelişmeden, yürüteçle tüm vücut ağırlığının simetrik ya da asimetrik olarak kalçalara yüklenmesi sonucu kalça problemleri oluşabilir.
8. Bebek yürüteçte aslında yürümez, ayakları ile iteleme yapar. Bacak boyu kısa ve tam basmayı bilmediği için parmak ucuna basar. Bebek yürümeye başladığında bu alışkanlığı devam ettirebilir. 
9. Yürüteç, bebeklerin derinlik ve mesafe algısı oluşumunu olumsuz etkiler. 
10. Bebek kısıtlı bir mekanda kaldığı için de psikolojik gelişimini olumsuz yönde etkilenebilmektedir.

Yürüteç bebeğin kas iskelet sistemi gelişimini destekler mi?

Bebeklerde kas iskelet sisteminin gelişimi bir sıraya göre ilerler. Bebekler önce başlarını dik tutar, daha sonra destekli oturur, ardından desteksiz oturur, emekler, tay tay durur ve sonunda yürür.

Aynı şekilde bebeğin yürümesi de bir gelişim sırası gösterir. Bunlar; refleks olarak basma dönemi, tam basamadığı “çökme” dönemi, tekrar ayakları üzerine bastığı istemli ayağa kalkma dönemi ve sıralama – yürüme dönemleridir. Yürüteç bu doğal yürüme seyrinin kesintiye uğramasına neden olur. 

Amerikan Pediatri Akademisi, yürüteçlerin bebeklerin motor ve mental gelişimini geciktirdiğini belirtmiştir. 

Yürüteç erken yürümeye neden olur mu?

Ebeveynler genellikle yürüteç sayesinde bebeklerinin daha erken yürüyeceğini düşünürler. Ancak yürütecin böyle bir etkisi olmadığı gibi bebeğinizin geç yürümesine bile neden olabilir. 

Yürüteç yaralanmalara neden olur mu?

Acil servise gelen ilk 2 yaştaki çocuklarda travma nedeni olarak yürüteç ön sıralarda yerini korumaktadır. Yürüteç kazaları ile merdivenden yuvarlanma, kafa travmaları, kafa kemiklerinde ve el-ayakta kırılmalar ve ne yazık ki bu travmaların sonucunda kafa içinde kanamalar görülmektedir. Aynı zamanda yanık riski de yürüteç kullanımı ile artmaktadır. Kapı, çekmece arasına sıkışarak meydana gelen travmalar ve havuza düşerek boğulmalar da hastanelerde yine yürüteç kazası olarak görülebilmektedir. 

Yürütecin faydaları nelerdir?

Bebeğin hareket imkanını arttırdığı bir gerçektir.

Üzerinde mevcut olan çeşitli oyuncaklar bebeğin oyalanmasını sağlar.

Anne baba bebeği kucakta taşımaktan bir süre kurtulur. 😉

Yürüteç kullanan anne-babanın, ev içinde güvenliği arttırmak için dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

• Evde olsanız bile dış kapıyı kilitli tutun ve çocuk kilidi kullanın.
• Sehpa, masa vb keskin kenarlı mobilyaların kenarlarına tampon koyun.
• Masa ve sehpalara kırılabilir objeler koymayın.
• Televizyonunuzu duvara sabitleyin.
• Bitkileri çocukların ulaşamayacağı yerlere koyun.
• Kullanılmayan prizleri kapatın, kullanmakta olduklarınıza çocuklarınızın erişimi engelleyin.
• Elektrik kablosu ve uzatmalarının ulaşılabilir yerde olmamasına dikkat edin. 
• Mutfağınızda geride olan ocağı kullanmayı tercih edin. 
• Sıcak içecek yada besinleri çocuklarınızın ulaşamayacağı yerde muhafaza edin. 
• Mutfaktaki tava, tencere ve çaydanlık gibi ocak üstü malzemelerin saplarını çocukların ulaşamayacağı şekilde geride tutun.
• Masa örtüsü kullanmayın.
• Temizlik maddesi ve dezenfektanları çocukların ulaşamayacağı yere koyun.

Yürütecin alternatifleri nelerdir?

Yürütece benzeyen, ancak hareket etmeyen, tekerlekleri olmayan, sabit oyun ve aktivite oyuncaklarını kullanabilirsiniz. Ama bebeğiniz için en iyisi yerde ve sizinle vakit geçirmesidir. Bebeğin hazır olduğu zaman zaten ayağa kalkacak ve yürüyecektir.