Bebeğiniz Ek Gıdaya Hazır Mı?

Bebeğiniz elinizdeki yiyeceklere saldırmaya başladı mı? Artık ona yeni tatlar sunmak için heyecanlanıyorsunuz. Özel kaşıklar, tabaklar ve hatta suluklar alındı. Etrafınızdaki herkes bebeğinize bir şeyler tattırmak için fırsat kollamaya başladı. Ancak çocuk doktorunuz size 6 aydan önce ek gıda başlatmıyor mu? Oysa ki anneniz size 4 aylıkken mis gibi çorbalar, muhallebiler verdiğiniz ballandıra ballandıra anlatıyor. Peki neden doktorlar size 6. Aya kadar sadece anne sütü diyor?

Tamamlayıcı beslenme nedir?

Anne sütü dışında çocuğa verilen her türlü besin öğesi içeren sıvı ve katı gıdalara tamamlayıcı besin denir. Formül mama ve anne sütü güçlendiricileri de tamamlayıcı besinler içinde değerlendirilir. 

 Adından da anlaşılacağı gibi bu gıdalar beslenmeyi tamamlayıcı gıdalardır. Yani 

Tamamlayıcı beslenme neden gerekli?

• Bebek büyüdükçe besin ihtiyacı artar ve tamamlayıcı besinler anne sütünden aldığı besinler ile ihtiyacı olan arasındaki boşluğu doldurur.
• Bebeğin gelişimsel olarak ısırma ve çiğneme becerisinin geliştiririr.
• Bebeğin çiğneme ile ağız-dil koordinasyonunu sağlayarak konuşmasının gelişmesini sağlar.
• Bebekleri farklı tat ve özellikte besinlerle buluşturarak gelecekteki sağlıklı beslenme düzenin oluşturulmasını sağlar.

TAMAMLAYICI BESİNLERE NE ZAMAN BAŞLANIR?

Tamamlayıcı besinlere başlama yaşını, bebeğin motor, nörolojik ve mental gelişimi yanında, gastrointestinal, renal ve metabolik işlevlerinin gelişim derecesi de belirler.

Ek gıdalara başlamak için WHO, UNICEF ve Amerika Pediatri Akademisi 6.ayı beklemeyi öneriyor. 

EK GIDALARA ERKEN BAŞLAMAK NEDEN SAKINCALI?

1.  Anne sütü ile beslenme süresini kısaltır.
2. Dördüncü aydan önce ek gıda başlamak, yetersiz enerji alımı sonucu büyüme yavaşlayabilir ve bebeğin malnütrisyon olarak tanımlanan beslenme bozukluğu riskini artırır. 
3. Ek gıdalarda anne sütündeki gibi koruyucu antikorlar olmadığından, tamamlayıcı besinler  bebeğin bağışıklığını anne sütü gibi desteklemez.
4. Anne sütünün osmolaritesi bebekler için idealdir. Böbrekler yeterince olgunlaşmadan osmolaritesi yüksek olan ek besinler verildiğinde bebeğin böbrek yükü artar.
5. Oral motor becerileri henüz tam gelişmeden taneli besinlere başlamak bebeğin besini aspirasyon riskini artırabilir. 
6. Henüz çiğneme fonksiyonları gelişmeden ek gıda başlanması, bebeğin pütürlü ve taneli gıdaları red etmesine neden olur.  
7. Ek besinler ile bulaş olma olasılığı fazla olduğundan bebekte özellikle bağırsak enfeksiyonu riski artabilir.
8. Erken ek gıdaya başlamak obezite riskini 6 kat arttırır. 
9. Nişasta ve proteinler 4. aydan önce verilirse,  sindirim enzimleri henüz yeterli olmadığı için yeterince parçalanamaz ve bu da sindirim sorunlarına yol açar.
10. Erken ek gıda başlanan çocuklarda alerji ve ileri yaşlarda Tip 1 diyabet, otoimmun hastalık gelişim riski artırabilir.

• NÖROLOJİK GELİŞİM

Güvenli beslenme için gerekli

Baş kontrolü önemli

4 ay öncesi dille itme

4-6 ayda dil kontrolü iyi:

Püre-ezilmiş gıda kontrol edilir-çiğneme başlar

Kaşıktan sıyırma

6 ayda destekle oturur-üst dudak ile mamayı sıyırır

8 ayda pütürlü gıdayı çiğneyip yutabilir-en geç 10.ay

9-12 ayda:

İki elle bardaktan içer-sofra yemeklerini yer (ısırık

büyüklüğü-doğranmış, kaşıkla, parmak gıda)

EK GIDAYA BAŞLAMAK İÇİN 

TAMAMLANMASI GEREKEN GELİŞİM BASAMAKLARI

• Baş boyun kontrolünün tamamlanmış olmalıdır.
• Bebek anne ve çevre ile ilişkiye kurabilmelidir. 
• El göz koordinasyonu gelişmiş olmalıdır.
• Destekli oturmaya başlamalıdır.
• Çiğneme ve yutmayı eşgüdümlü olarak yapabilmesi gerekir.
• Sindirim sistemindeki mukoza geçirgenliği ve

enzimlerin yeterli düzeye erişmiş olmalıdır.

Sonuç olarak;

Bebekler ilk 6 ay yalnız ve sadece anne sütü almalıdır. 

Ek gıdalar 4. aydan önce başlanmamalı. 6. aydan sonraya  kalmamalıdır.

Ek gıda uygun zamanda, yeterli, güvenli ve ayına uygun olarak tercih edilmelidir.