Orucun Metabolizma Üzerine Mucizevi Etkileri

Öncelikle uzun süreli aç kalmak insan bedenine uygun bir davranış mıdır? 

Bu sorunun cevabı evet. Çünkü insanoğlu son 100 yılı katmazsak sürekli besin bulmakta sorun yaşadı ve bu nedenle bedeni açlığa uyumlu bir şekilde çalıştı. Aşırı kalori almanın diyabet, kalp hastalıkları ve kanser gibi pek çok hastalığa davetiye çıkardığını biliyoruz. Aslında aralıklı beslenme bir nevi özüne dönmek oluyor.

Son yıllarda oldukça popüler olan aralıklı beslenme (intermittent fasting) bazı yönlerden oruç tutmak ile benzerlik gösterir. Her ikisinde de yaklaşık 16 saatlik açlık ve 8 saatlik beslenme dönemleri vardır. Ama beslenme saatleri ve sıvı alımının serbest olması gibi farklılıklar da vardır.

Sağlıklı kişilerde açlık metabolizması nasıl işliyor?

12 saate kadar aç kaldığımızda karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depolanmış şeker bize yeterli enerjiyi sağlar. Fakat 12 saatten daha uzun süre aç kalırsak vücudumuzda yağ yıkımı başlar. Oluşan yağ asitleri hem enerji sağlar (keton cisimcikleri) hem de yeniden şeker üretiminde kullanılır. Ramazan ayında genellikle 12 saati aşan açlık durumu oluştuğu için bu mekanizmalar devreye girer.

Sağlıklı kişilerde ramazan ayında glukoz düzeylerinde anlamlı bir değişiklik olmaz ve iftar saatinde ortalama glukoz 60-70 mg/dL civarındadır.

Ramazan ayında oruç ile kilo verilir mi?

Sağlıklı kişilerde yapılan bazı çalışmalarda, vücut kitle indeksinin ve bel çevresinin azaldığı bulunsa da ramazanın kilo üzerine etkileri konusunda net bir fikir birliği bulunmuyor. Oruç tutan diyabetik hastaların dörtte birinin ise kilo verdiği saptanmış. 

Ramazan ayında sağlıklı bir kişide oluşan değişiklikler

Yapılan çalışmalar insülin duyarlılığı, kolesterol düzeyleri ve kan basıncı ile ilgili çelişkili sonuçlar verdiği için bu konuda net bir görüş belirtemiyorum. Fakat aralıklı beslenmenin iltihabi olayları azalttığına dair güçlü kanıtlar vardır. Bu nedenle Ramazan ayının eklem romatizması gibi iltihabi hastalıklar ve kanser için olumlu etkisi olduğu düşünülebilir. 

Ramazanda değişen uyku düzeni nedeniyle biyolojik saatin bozulmasına bağlı kortizol salınımında değişiklikler görülebilir. Normalden farklı olarak oluşan iki tepeli kortizol salınımı, glukoz metabolizmasında olumsuz sonuçlara yol açabilir. 

Açlık ve metabolik değişiklikler ile ilgili çalışmaların sonuçları

Çeşitli çalışmalarda uzun süren açlıkların, yaşam süresini uzattığı gösterilmiştir. Aralıklı beslenen fareler, diyabet, kanser, nörolojik ve kalp hastalıklarına daha az yakalanmıştır. Aralıklı beslenen insanlarda yapılan çalışmalarda (hepsinde olmasa da); hipertansiyon, astım ve romatoid artrit gibi hastalıklar daha hafif seyretmiştir.

Düzensiz yaşam tarzı ve obezite, biyolojik saatimizi bozarken, aralıklı beslenme bu bozuklukları düzeltilebilir.

Aralıklı beslenmenin & orucun faydaları:

• İnsülin direncini azaltabilir. 
• Bağırsaktan besinlerin emilimini ve sindirimini değiştirerek mikrobiyotayı değiştirebilir.
• Ritim bozukluklarını ve kalp fonksiyonlarını düzeltebilir. 
• Vücuttaki iltihabi yanıtı azaltabilir. 
• Karaciğer yağlanmasını azaltabilir. 
• Meme kanseri riskini azaltıp ve kanser varsa hastalık seyrini iyileştirebilir. 
• Kolesterol düzeyini azaltabilir 
• Safra asidi üretimini arttırabilir. Safra asidi artışı, kahverengi yağ dokusunda ısı üretimini artırarak enerji harcanmasına neden olur. 
• Uyku kalitesinde düzelme olabilir.
• Yapılan çalışmalarda obez farelerde yağsız vücut kütlesini arttırır ve yağ dokusunun azaldığı tespit edilmiştir. 
• Yapılan çalışmalarda obez farelerde yağsız vücut kütlesini arttırır ve yağ dokusunun azaldığı tespit edilmiştir. 

Kronik hastalıkları olanlar dikkat etmeli!

Bir ay boyunca günde 16-18 saatlik açlık ve susuzluk dönemleri, kalp hastalıkları, diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıkları olan kişilerde önemli sağlık problemlerine yol açabilir. Bu nedenle bu kişilerin oruç tutma kararını alırken mutlaka doktorlarına danışmaları gereklidir.

Cici doktorum diyor ki…

Gebelikte oruç tutmak ile ilgili merak ettikleriniz için tıklayın! https://cicidoktorum.com/2022/04/01/gebeler-ve-emziren-anneler-oruc-tutabilir-mi-2/

podcast: