Yaz Aylarında Menopoz İle Nasıl Baş Edeceğiz?

Menopoz nedir? 

Toplumda kadının belli bir dönemi için kullanılan kelime aslında son adet demektir. Bu özel dönemin adı klimakteriyumdur. Premenopoz, menopoz ve postmenopoz olarak üç dönemi içerir ve kadın yaşamında özel bir yeri vardır.

Her yaşın kendine has bir özelliği vardır. 13-14 yaşlarında adet döngüsü başlar, 20-35 yaş arası doğurganlığın en yüksek olduğu yıllardır. 45-50 yaş menopoz yaşıdır. Elbette bu yaşta su çiçeği, kızamık gibi çocukluk hastalıkları çıkarmayacağız. Klimakteriyum doğal bir süreçtir. Her yaşın getirdiklerini sağlıkla güzellikle yaşamak önemlidir.

Kadınlarda yumurtalıklardan salgılanan hormonların etkisi ile adet döngüsü oluşur. Bu hormonlardan östrojen hormonu rahim içindeki endometriumun kalınlaşmasına, kabarmasına neden olur. Progesteron denilen hormon ise kalınlaşan bu tabakanın dökülmesine incelmesine neden olur ve düzenli olarak adet kanamaları meydana gelir. Klimakteriyum döneminde artık yumurtalar yeterince östrojen hormonu salgılamamaktadır. Kanda östrojen hormon seviyesinin azalması  ile menopozun tüm  belirtileri başlar.

Menopoz 3 dönemdir: 

Premenopoz: Adet düzensizliklerinin başladığı dönem

Menopoz: Son adet

Postmenopoz: Menopoz sonrası dönemdir. Yaşam kalitesini düzenleme anlamında en önemli dönemdir.

Menopoz döneminde genel olarak görülen şikayetler şunlardır:

1.Adet döngüsündeki değişiklikler. Adet araları açılır, adet kanamasının miktarı ve günü azalır.

2.Sıcak basmaları dediğimiz ani ısı değişiklikleri ve terlemeler

3.Çabuk sinirlenme, tahammülsüzlük, unutkanlık, alınganlık gidi duygu durum bozuklukları

4.Uyku bozuklukları, uykuya geçememek, derin ve kaliteli uyuyamamak, sık aralıklarla uykudan uyanmak

5.Saç ve deri kalitesinde bozulma. Deri incelir ve çabuk yaralanmaya müsait hal alır,deri elastikiyeti bozulur bu yüzden kırışıklıklar olur.

6.Vajende kuruluk, libidoda azalma, ilişki sırasında ağrı ve zorlanma

6.Metabolizmada yavaşlama, iştah artışı, kilo alma, özellikle simit bölgesi dediğimiz karın kalça ve bel bölgesinde genişleme

Tüm bu şikayetler yumurtalıktan salgılanan Östrojen hormonunun azalmasından dolayı gelişmektedir.

Östrojen azalmasının metabolik etkileri: 

Nihayetinde östrojenin azalması ile vücuttaki iyi huylu yağlar azalıp kötü huylu yağlar artmaya meyil gösterir ve buda postmenopozal dönemde damar tıkanıklığı, tansiyon yüksekliği gibi kardiyolojik problemlere yol açar. 

Yine ileri yaşlarda kemik yapımı dediğimiz osteoblastik aktivite zaten yoktur. Östrojen azalması ile kemik yıkımı yani osteoklastik aktivite artar ve osteopeni, osteoporoz gelişir Küçük düşmeler ve darbelerde kemik kırıkları oluşur.

Erken menopoz nedir?

45 yaşından önce adet düzensizliğinin görülmesi ve kanda E2 değerinin azalması menopoz olarak adlandırılmaz. Halk arasında erken menopoz denilen bu durum aslında overin yetmezliğidir. Bu durum kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği gibi overin  işlevsel fonksiyonunu yitirmesi, iyi çalışmamasıdır. Ancak diğer organ yetmezlikleri ile kıyaslanırsa over yetmezliği en kabul edilebilir durumdur. Eksik olan hormon yerine konularak şikayetlerin üstesinden gelinir. Bir anlamda fabrika vardır, ama üretim iyi değildir. Biz hormon desteği ile fabrikaya hammadde vererek üretimi artırıyoruz. İşte HRT dediğimiz hormon replasman tedavisinin esası buna dayanır. Hammadde vererek yani medikal yardım ile üretimi sağlıyor, yani eksilen östrojenin (=E2) üretilmesine yardımcı oluyoruz ve böylece adetler düzene giriyor.

Halk arasında erken menopoz denilen durum bizim yaptığımız eksik bir şey, fazla bir şey ya da yanlış bir şeyden meydana gelmez. Birebir menopoz semptomlarının yaşandığı bu durum tamamen isteğimiz dışında gelişir. Çoğu zaman nedeni bulunamaz. Otoimmün hastalıklar, radyoterapi, kemoterapi, fazla sayıda düşük, kürtaj ve doğumlar, aşırı kilolu olmak, yoğun sigara içmek, tiroid bezinin iyi çalışmaması, büyük kayıplar yaşamak  ve deprem gibi felaketlerde kadının hormonal dengesini bozduğu için erken yaşlarda menopoz oluşmasına neden olabilir. İyi bir anamnez alınıp , tiroid hormonları dahil kanda hormon tahlilleri ile tanı konulur ve adet düzenleyici başlanıp menopoz geciktirilir. 

HRT veremediğimiz 50 yaş üzerindeki kadınlarda ise bitkisel kaynaklı, E2 yerine geçen şikayetleri azaltan alternatif tedaviler kullanılmalıdır. 

Yaz aylarında menopozla nasıl baş edeceğiz ?

Yaz aylarında menopoz semptomlarının artacağı ve dayanılmaz boyutlara geleceği hissedilir. Ancak, bir takım tedbirler ile üstesinden gelmek mümkündür. 

Yazı sağlıklı ve mutlu bir menopoz geçirmek için yapılması gerekenler;

*40-45 yaş arası menopoz yaşıyorsanız mutlaka HRT almanız gerekir. Toplumda hormon alınca meme kanserine yakalanma korkusu endişesi vardır. Bu gün biliyoruz ki 5 yıl veya daha az HRT almak meme kanseri riski artırmamaktadır. 

*Metabolizma yavaşladığı için daha az yemek , daha çok hareket etmek gerekir. Akdeniz diyeti bu dönemde idealdir. Öğlen yemekleri protein, akşam yemekleri sebze salata ve yoğurt ağırlıklı olmalıdır. Yaz meyveleri çok şekerli olduğu için gece tüketilmemelidir. Hamurlu şerbetli tatlılardan kaçınmak gerekir. 

*Hangi öğünde olursa olsun salatanıza keten tohumu, zerdeçal eklemeyi unutmayın. Metabolizmayı hızlandırmak, yağı yakmak için faydalı olacak antioksidan görev yapacaklardır. 

*Bol su içmek ödemi atmak için iyi olacaktır. 

*Yüzme, pilates, yürüyüş çok faydalıdır. Yüzme ile tüm vücut kasları çalışır. Pilates, kasın güçlenmesini ve  kemiğe iyi tutunmasını sağlar, böylece kırık riski azalır. Günde 7000 adım ile kilomuzu koruruz. Yağ yakmak ve kilo vermek için 10.000 adım ve üzerine çıkmak gerekir. 

*Kafein, sigara ve alkolden uzak durmak gerekir. 

*Gün içinde metabolizmayı hızlandıran yeşil çay faydalı olur. Ancak gece yeşil çay tüketmemek gerekir. Geceleri melisa, papatya, rezene gibi çayları tercih etmek, uykuya geçişi kolaylaştırır ve sakinleştirir.

*Terletmeyen, hafif, bol, pamuklu giysiler tercih edilmelidir. Vücuda yapışan lastik ve sentetik giysilerden uzak durmak gerekir. 

*Vajinadaki kuruluktan dolayı çok sık idrar yolu enfeksiyonu ve buna benzer şikayetler yaşanabilir. Yaz aylarında vajinal kullanılan östrojen içeren tabletler tedaviye eklenebilir. Mutlaka haftada 2 kez vajinal nemlendirici krem kullanmak gerekir.

*Östrojenin azalması cildin kurumasına ve incelmesine neden olduğu için yüksek faktörlü güneş kremlerini tercih etmek gerekir. 

*Ciltteki elastikiyetin kaybolmasından dolayı yüzde ve boyunda oluşacak kırışıklıkları önlemek amaçlı, kollagen içerikli kremler ve serumlar kullanılmalıdır. 

Genel olarak menopozu sağlıklı ve güzel yaşamak için öncelikle bu dönemi kabullenmek gerekir. Her yaşın kendine ait bir güzelliği olduğunu unutmamak gerekir. 

40-50 yaş arası menopoz yaşanıyorsa mutlaka HRT tedavisi alınmalıdır.

50 yaş üzerinde alternatif tedaviler kullanılabilir.

HRT ve alternatif tedavi eksik olanı yerine koyacağı için sıcak basmaları, terlemeler, uyku bozuklukları, duygusal bozukluklar, saç ve deri kalitesi, libido düzelecektir. Derideki kuruluk ve kollajen kaybından dolayı su bazlı yoğun nemlendirici duş jelleri ve vücut kremleri tercih edilmeli, sarı kantaron yağı saç ve cilt için kullanılmalıdır. 

Cinsellik yaşanması ötelenmememlidir. Vajendeki kuruluk ve sık cinsellik yaşanmaması vajenin daha çok daralmasına ve dolayısıyla zor, ve ağrılı ilişkiye neden olur. Vajen kuruluğu için vajinal nemlendirici kremler, E2 içeren ovüller ve lubrikan jeller kullanılabilir. 

Postmenopozal dönemde kemik erimesini önlemek için düzenli spor, kalsiyumdan zengin beslenme önemlidir, gerektiğinde kalsiyum preparatları kullanmak gerekebilir. 

Su içme alışkanlığı kötü olanlar için öneriler: 

*Mataranın yada su şişesinin içine akşam yatarken maydanoz koyun. Gün içinde içtiğiniz bu maydanozlu su, idrar yolu enfeksiyonu için koruyucu olacaktır. 

*Suyunuza tarçın koyarsanız şekeriniz dengelenir ve ile kilo kontrolünüz kolay olacaktır. *Özellikle su içemeyenler, içeceğiniz suyun tadını değiştirmek için suyun içine yeşil elma- nane, portakal-limon, salatalık-nane, limon-nane  gibi kombinasyonlar koyabilirsiniz.

Cici Doktorum diyor ki…

Menopoz kadının cinsel hayatının değil, sadece üreme yeteneğinin bittiğini gösterir.