Prenatal Hidronefroz Nedir? (Böbrek Büyümesi)
-
- Ocak 27, 2024
Çocuk ürolojisinin ilgi alanına giren en önemli ürolojik sorunlardan birisi hidronefrozdur (böbrek büyümesi). Hidronefroz böbreğin toplayıcı sisteminde bir genişlemeyi ifade eder. Tüm doğumsal üriner sistem anomalilerinin % 50’sini oluşturur. Fetal ultrasonun rutin kullanımı ile günümüzde hidronefrotik böbreklerin çoğu prenatal dönemde maternal ultrason incelemesinde tanı alır .
Prenatal Hidronefroz ne sıklıkla görülür?
Tüm gebeliklerde hidronefrozun görülme oranı % 1-3 oranındadır. Ülkemizde yıllık 1.300.000 ortalama doğum olduğunu düşündüğümüzde, 13.000 ila 39.000 arası hidronefrozlu bebek doğuyor demektir. Hidronefroz erkeklerde kızlara göre daha sık görülmektedir. Sol böbrekte sağa göre daha fazla görülmekle birlikte, vakaların % 20-40’ı bilateral yani çift taraflıdır.
Doğum öncesi tespit edilen hidronefroz sıklıkla geçici veya fizyolojik hidronefrozdur. Bu nedenle birçoğunda herhangi bir cerrahi girişim gerektirmeden hidronefroz kendiliğinden kaybolmaktadır.
- Üreteropelvik bileşke obstrüksiyonu,
- Üreterovezikal bileşke obstrüksiyonu,
- Vezikoüreteral reflü,
- Dupleks üreter,
- Ektopik üreter,
- Üreterosel,
- Posterior üretral valv
Hidronefroz ve obstrüksiyon eş anlamlı değildir.
Obstrüksiyon, böbreğin gelişimini engelleyecek veya böbreğe zarar verecek düzeyde idrar akımında bir tıkanıklık olmasıdır. Üreteropelvik bileşke obstrüksiyonu (tıkanıklığı) hidronefrotik böbreklerin en sık cerrahi tedavi gerektiren nedenidir (%40). Bilateral (çift taraflı) hidronefrozun en sık nedeni, erkeklerde posterior üretral valv (üretrada perde olması), kızlarda ise ektopik obstrüktif üreteroseldir (üreterin mesaneye bağlandığı yerde kese benzeri genişlemesi).
Prenatal USG erken tanıda çok önemli!
İleri USG tetkikleri ve gelişen teknolojiler ile hidronefrotik böbrekler 2. trimesterdan itibaren tespit edilmektedir. 2. trimesterda böbrek AP çapın 4 mm ve üstünde, 3. trimesterda ise 7mm ve üstünde olması hidronefroz olarak kabul edilir. 3. trimesterda AP çap 15 mm üstü ise ağır hidronefroz olarak adlandırılmaktadır. Tespit edilen hidronefrozların % 56-88’i hafif iken; % 1.5-13.5 oranında ağır hidronefroz tespit edilmektedir.
Prenatal hidronefrozu saptanınca doğum sonrası ne yapılmalıdır?
Prenatal hidronefroz saptanan bebeklere, doğum sonrası mutlaka üriner sistem USG yapılarak böbrekler kontrol edilmelidir. Ancak yenidoğan bebeklerin fizyolojisi gereği idrar miktarı ilk 3 günde az olduğundan, yanlış sonuç elde etmemek için, kontrol USG nin doğumdan üç gün sonra yapılması gerekmektedir.
Hidronefroz tanısı olan bebeklerin çocuk üroloji takibi gerekmektedir.
Prenatal hidronefroz tanısı almış bir bebeğin hidronefrozu tek taraflı ise postnatal 3. günde, bilateral ise 1. günde detaylı üriner sistem USG tekrarı yapılıp, çocuk ürolojisi konsültasyonu istenmesi uygundur.
Hidronefrozlar genellikle hayatın ilk 2 yılında yok olur.
Geçici hidronefrozlar genellikle hayatın ilk iki yılında yok olurken, cerrahiye gidecek hidronefrozların büyük bir kısmı da ilk 2 yılda kendini belli etmektedir. Yapılan çalışmalarda hidronefrotik böbreklerin, prenatal ve postnatal AP çapları ile cerrahi riskleri karşılaştırılmış ve hafif grubun % 12’sinin, orta grubun % 45’nin, ağır grubun ise % 88’nin cerrahi risk taşıdığı saptanmıştır.
