Çocuklarda ve Gençlerde E-Sigara Salgını

Son yıllarda trend olan e-sigara kullanımı ise özellikle gençlerin ve çocukların sağlığını ciddi olarak tehdit etmektedir. Üstelik toplumda, bu cihazların geleneksel sigaraya oranla daha az zararlı olduğuna inanılmaktadır. Bu kesinlikle çok yanlıştır.  

Tütün endüstrisi 20.yüzyılda 100 milyon kişinin ölümüne neden oldu. 21. yüzyılda ise bu sayının bir milyara çıkabileceği hesap ediliyor. Maalesef bu sayı dünyadaki bütün afetler ve savaşlarda ölen insan sayısından çok daha fazladır. 

E-sigara nedir?

E-sigara, nikotinin laboratuvarda sentezlenerek, içine çeşitli aromalar katılarak zararsız görülebilecek elektronik cihazlara konması ile ortaya çıktı. Bu cihazlar sıvı nikotin çözeltisini ısıtarak buharlaştırır ve içinde nikotin dışında  propilen glikol, bitkisel gliserin ve aromalarla birlikte daha birçok katkı maddesi içermektedir. 2007 yılında pazarlanmaya başlanan e-sigara günümüzde gençler arasında en sık kullanılan tütün ürünü oldu. 

Çocuklar ve gençler arasında E-sigara salgın haline geldi

ABD Hastalık Kontrol Merkezinin verilerine göre ortaokul ve lise öğrencilerinde e-sigara kullanımı, 2011- 2015 yılları arasında %900 arttı. 2020 yılı verilerine göre lise öğrencilerinin 5’te 1’inin, yani yaklaşık 2,5 milyondan fazla gencin elektronik sigara kullandığı tespit edildi. 

Gençler neden e- sigara kullanıyor?

2015 yılında 8., 10. ve 12. sınıf öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmaya göre öğrencilerin,

• %53’ünün bunu denemek için başladığı, 
• %37,2’sinin tadını sevdiği için devam ettiği,
• %23,5’inin can sıkıntısını gidermek için, 
• %22,4’ünün iyi vakit geçirmek için,
• %21,6’sının rahatlamak 

için e- sigara kullandığı ortaya çıktı.

Bir şekilde elektronik sigara kullanmaya başlayan çocuk ve ergenlerin ilerleyen yaşlarda yanıcı sigara kullanma olasılığının 3,6 kat daha fazla olduğu unutulmamalıdır. 

Çocuklar ve gençler e-sigarayı hangi kanallardan öğreniyor?

Yapılan araştırma sonuçlarına göre 15-17 yaş grubundaki ergenler, e- sigarayı  arkadaş gruplarında, okulda, instagram ve TikTok gibi sosyal medya platformlarından öğreniyorlar. Aynı zamanda öğrencilerin e-sigarayı okula getirerek, yeni aromaları birbirlerine tattırdıkları ve aralarında paylaştıkları da saptanmış. Maalesef bazı sosyal medya fenomenleri de sponsorluk anlaşmaları yaparak e-sigara endüstrisine birçok yeni ergen müşteri kazandırmaya devam ediyor. 

E-sigara akciğerlerde ne yapıyor?

2019 yılında ABD Hastalık Kontrol Merkezi buharlı ürünleri soluyanlarda baş gösteren bir solunum yetmezliğini tanımladı ve buna EVALI adını verdi. EVALI e- sigara ile ilişkili akut akciğer hasarı tanımlamasının kısaltması. Bu durum öksürük,

nefes darlığı, göğüs ağrısı, bulantı, kusma, diyare, baş ağrısı, halsizlik, kilo kaybı hipoksemi, takipne ve ateş ile seyretmekte ve yaptığı akciğer hasarı ile ölümlere yol açabilmektedir. 2019-2020 yılları arasında bu klinik tablo ile en küçüğü 13 yaşında olan tam 60 kişi hayatını kaybetti.

E-sigara içindeki aromalar da sağlığı tehdit ediyor

E-sigaraların içinde seksene yakın kimyasal ve 20 bin civarında değişik aromalar bulunuyor. Bu aromaların e-sigara içinde ısıtıldığında hangi kimyasal maddelere dönüştüğü tam olarak bilinmiyor. E-sigara içinde kullanılan mentol ve mentol yasaklandıktan sonra kullanılmaya başlayan sentetik serinletici kimyasal ajanlar (WS-3 ve WS-23) hepatik kanser ve pulmoner metaplaziye yol açabilmektedir. 

Yine kullanılan tarçın aromasının akciğerlerde bronşial hücrelerde silier motiliteyi bozduğu ve ve kemiklerde osteblastlarda oksidatif stres yarattığı saptandı.

E-sigara içinde kullanılan propilen glikol ise ısıtma ve buharlaştırma işlemleri sonrası glikojen oksite dönüşür. Bu madde ise Uluslararası Kanser Araştırma Merkezi tarafından Grup 2B kanserojen grubunda sınıflanmaktadır. 

Ülkemizde çocuklar E-Sigaraya nasıl ulaşıyor?

Türkiye’de ruhsatlanmamış e-sigara ve diğer yeni nesil ürünlerin satışı yasaktır. Ancak e-ticaret siteleri ve firmaların internet satış kanallarından e-sigaraların her türüne çocukların ve gençlerin ulaşması maalesef mümkün olmaktadır.

Uluslararası Pediatri Dernekleri E-sigara Salgını için Uyarıyor

Amerikan Pediatri Akademisi ve Avrupa Pediatri Akademisi çocukları hedef alan bu salgınla ilgili çalışmalar yapmış, bildirgeler yayınlamıştır.

Buna göre:

• E-sigara aksi ispat edilene kadar tehlikeli kabul

edilmelidir.

•  E-sigara nikotin bağımlılığına giriş kapısıdır.
• E-sigaraya aroma katılması yasaklanmalıdır.
• E-sigaralar nikotin içersin veya içermesin, karsinojenik, proinflamatuar, immünosüpresif etkisi olan kimyasallar bulundurur.
• E-sigara cihazları esrar ve diğer zararlı maddelerin solunması için de kullanılır.
• E-sigaranın akut toksik etkileri tütünden daha fazladır. Uzun dönem etkileri de daha az olmayacaktır.
• E-sıvıların kendi başına toksik etkileri vardır.
• E-sigaraya karşı çocuklar kanunlarla korunmalıdır.
• Sosyal medya şirketleri çocuklara yanıltıcı sağlık bilgisi yaydıkları için sorumlu tutulmalıdır.

Sonuç olarak;

E-sigara kullanımı giderek yaygınlaşmakta ve çocuklar üzerinde ciddi sağlık riskleri oluşturmaktadır. E-sigara nikotin bağımlılığı, gelişimsel sorunlar ve sosyal etkileşimler üzerindeki olumsuz etkilere sahiptir. Toplumsal farkındalığın artırılması ve önleyici tedbirlerin alınması, yaşanabilecek sağlık sorunlarının önüne geçilebilmesi için, geleceğin yetişkinleri olan çocuklarımızın sağlığını korumak ve onları bu tür zararlı alışkanlıklardan uzak tutmak, tüm toplumun ortak sorumluluğudur.