Çocuk ve Gençlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), gelişimsel düzeye uygun olmayan, toplum, okul veya iş ile ilgili etkinlikleri olumsuz etkileyen dikkat eksikliği ve/veya aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ile karakterize bir hastalıktır.
Çocuklarda yapılan çalışmalarda DEHB’nin yaygınlığı yaklaşık %5 olarak saptanmıştır. Erkeklerde kızlardan daha yaygın olarak görülmektedir. Kızlarda daha çok dikkat problemleri görülmekte olup, erkeklerde ise daha çok davranışsal sorunlar nedeniyle klinik başvurular olmaktadır.
DEHB’nin sebebi kompleks olup birçok genetik ve çevresel faktörün etkileşimiyle oluştuğu bilinmektedir.
DEHB’li bireylerde dikkati toplamakta zorluk, ders çalışamama, akademik başarısızlık, unutkanlık, dalgınlık, organize olmakta zorluk gibi dikkatle ilgili sorunlar görülebilmektedir. Hiperaktivite, devamlı hareket halinde olma ya da daha çok ergenlerde görülen oturulması gereken hallerde içsel huzursuzluk şeklinde tanımlanmaktadır. Yaşıtlarından daha hareketli olma, aşırı hareketlilik sonucu sorun yaşama, çok konuşma gibi belirtiler DEHB’li çocuklarda sık gözlenmektedir. Dürtüsellik ise düşünmeden harekete geçme şeklinde tanımlanmaktadır. Dürtüsel çocuklarda isteklerini erteleyememe, sıra bekleyememe, acelecilik, düşünmeden hareket etme ve konuşma, başkasının sözünü kesme gibi belirtiler görülebilmektedir.
DEHB, çocuk ve aile görüşmesinde yapılan psikiyatrik değerlendirme sonrası konulan klinik bir tanıdır. Değerlendirme, çocuğun gelişimsel ve tıbbi öyküsünün öğrenilmesi, öğretmenden bilgi edinilmesi, eşlik eden rahatsızlıkların değerlendirilmesi ve gereken testlerin yapılmasını içermektedir. DEHB klinik görünüme göre üç gruba ayrılmaktadır: Bileşik görünüm (Dikkatsizlik ve aşırı hareketlilik-dürtüselliğin birlikte olduğu), Dikkatsizliğin önde geldiği görünüm, Aşırı hareketlilik-dürtüselliğin önde geldiği görünüm.
DEHB’de tedavi planı her çocuk için bireysel olmalıdır. İlaçsız ve ilaçla tedavi seçenekleri bulunmaktadır. İlaçlı tedavide en sık kullanılan ilaçlar uyarıcılar olup uyarıcı olmayan ilaç seçenekleri de bulunmaktadır. İlaç dışı tedavide hasta ve aileye yönelik eğitim, davranışçı tedaviler bulunmaktadır.