Çocuğunuzda İştahsızlığın Nedeni Kabızlık Olabilir

Dışkılama sorunları çocuklarda kabızlık, dışkı kaçırma (enkoprezis) ve kilot kirlenmesi (soiling) gibi farklı tablolarla görülebileceği gibi bazen çocuğunuzdaki iştahsızlığın en önemli nedeni olabilir.

Dışkılama sorunları çocuklarda kabızlık, dışkı kaçırma (enkoprezis) ve kilot kirlenmesi (soiling) gibi farklı tablolarla görülebileceği gibi bazen çocuğunuzdaki iştahsızlığın en önemli nedeni olabilir.

Sağlıklı bir dışkılama nasıl olur?

Sağlıklı bir dışkılama fonksiyonu, birbiri ile iç içe geçmiş ve birbirini dengede tutan 3 işlevin birleşimi şeklindedir. Bu işlevler; barsak içeriğinin kalın barsaktan barsağın son kısmına (rektuma) taşınması, belli aralıklarla rektumun boşatılması (defekasyon) ve dışkılamalar arasında barsak içeriğinin vücutta tutulabilmesidir (kontinans). Bu 3 işlevi kontrol eden mekanizmalarda herhangi birinin anatomik veya fizyolojik anormalliği bu dengeyi bozacaktır.

Kabızlık, çocuklarda bir tanıdan ziyade bir belirtidir.

Klasik olarak kabızlık denilen durumda çocuklarda dışkılama sıklığı dikkate alınmadan dışkının katı olması anlaşılır ve buna ‘’konstipasyon’’ denir.

Dışkı hem katı hem de dışkılama sıklığı seyrekse buna ‘’obstipasyon’’ denir.

 Kabızlığın çözümsüz kalması durumunda barsak içinde taşlaşmış dışkı birikmesine ise ‘’fekal impaksiyon’’ denir.

Kabızlığın uzaması ve yeterince tedavi edilememesi, taşma şeklinde dışkı kaçırılmasına neden olamaktadır ki buna da ‘’enkoprezis’’ (kilot kirlenmesi, soiling) denmektedir. Konstipasyon ve enkoprezis çocuklarda sıklıkla birlikte karşılaşılan bir durumdur.

Kabızlık nedenleri de şöylece özetlenebilir:

 1.Normal dışkılama (defekasyon) evrelerinin bir veya birkaçında oluşan aksaklıklar.

 2. İnce barsağın uç kısımlarını ve kalın barsağı ilgilendiren bir barsak hareketi (motilite) bozukluğu.

 3. Dışkının içeriğinden ve kendisinden kaynaklanan anormallikler.

Kabızlık tanısının konması için gereken kriterler:

 1.Çocuğun haftada üçten daha az sayıda dışkılaması.

2. Çocuğun her 4 dışkılamadan birinde ağrı çekmesi veya aşırı miktarda ıkınması.

3. Her 4 dışkılamadan birinde dışkının sert ve parça parça şeklinde olması.

4. Kilot kirlenmesi ile (soiling) birlikte olsun olmasın rektumda sürekli dışkının bulunmasıdır.

Kronik kabızlığın birçok nedeni vardır. Bunlardan bazıları ise şöyledir:

• Sebebi belli olamayan (idyopatik)
• Anatomik patolojilere bağlı olarak: Anal fissür, öne yerleşimli anüs, anal atrezi (anüs yokluğu) veya anal stenoz (anüs darlığı), genişlemiş kalın barsak sendromu.
• Sinir sistemi ile ilgili (nörojenik) nedenler: Doğumsal omurilik hastalıkları (spina bifida ve meningomyelosel gibi), omurilik tümörleri, beyin felci (serebral palsi), mental gerilik, Hirschsprung hastalığı, barsak sisteminin sinirsel gelişim hastalıkları .
• Hormonal ve metabolik hastalıklar: Tiroid bezinin az veya fazla çalışması (hipo-hipertirodizm), bazı böbrek hastalıkları, kanda kalsiyum veya potasyum seviyesinin düşük oluşu.
• İlaçlara bağlı: Anestezik ajanlar, epilepsi ilaçları, antidepresan ilaçlar vb.
• Sistemik hastalıklar:Şeker hastalığı (diabetes mellitus), scleroderma.

Bebeklik döneminde kabızlık neden olur?

Bebeklik döneminde kabızlık çoğu zaman anne sütünden ek gıdalara geçişte ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde eşlik edebilecek bir anal çatlak (fissür) olayı daha da kısır döngüye sokabilir.

Dışkı içeriğindeki anormallik yapan beslenme yetersizliği, kistik fibrozis, aşırı inek sütü içimi, mamaların yeterince sulandırılmaması da kabızlık yapabilir.

Fonksiyonel kabızlık nedir?

Çocuklardaki kabızlığın %90-95 nedeni ‘’Fonksiyonel kabızlık’’ tır. Çocuklardaki kabızlığın nedeninin izah edilemediği, herhangi bir anatomik, nörolojik veya başka bir nedenin olmadığı durumlarda dışkılama ve kalın barsak hareket bozukluğu ile fonksiyonel kabızlık karşımıza çıkar. Sebebi tam olarak bilinmez. Ancak; yanlış beslenme, tuvalet alışkanlığı, barsak hareketlerinin yavaşlığı, barsağın hareket sistemini kontrol eden sinirlere ait hastalıklar, iç sfinkterin kasılı oluşu, ağrılı defekasyon ve psikolojik faktörler etkili olabilir. Özellikle psikolojik bazı etkenler ve tuvalet terbiyesi fonksiyonel kabızlıkta çok önemlidir.

Kabızlıkta nedenin ortaya çıkarılması için kullanılan bazı tanı yöntemleri vardır. Bu yöntemler: 1.Hastanın hikayesinin çok iyi alınıp, kabızlık ve eşlik eden sorunların saptanması, başlangıç zamanı, kabızlığın irdelenmesi gerekir. 2. Fizik muayene: Dikkatlice yapılan karın muayenesi, anal-rektal muayene, genital muayene ve nörolojik muayene ile birçok bulgu elde edilebilir. Kabızlığın nedenine yönelik önemli ipuçları elde edilebilir.

 Kabızlıkta hangi tetkikler yapılır?

Düz karın grafisi, kalın barsak grafisi, anal kanalın ultrasonografik olarak incelenmesi (endosonografi), dışkılamanın grafi olarak değerlendirilmesi (sinedafakografi), anorektal basınç çalışmaları (manometri), biopsi bu yöntemlerden en sık kullanılanlardır.

Kabızlığın tedavisi:

Öncelikle nedenin ortaya çıkarılması ve nedene yönelik tedavi uygulanması gereklidir. Mevcut bir anatomik bozukluk cerrahi olarak düzeltilmelidir. Kabızlığa neden olabilecek dahili bir hastalık varsa tedavi edilmelidir.

Fonksiyonel kabızlık tanısı konulmuşsa; tedavi planlanırken öncelikle aileye hastalık ve tedavi süreci etraflıca anlatılmalıdır. Tedaviye uyulduğu sürece bu durumun düzeleceği mutlaka vurgulanmalıdır. En başta birikmiş ve sertleşmiş gaitanın çıkarılması gerekir. Daha sonra ilaç ve diyet yardımı ile barsak hareketleri düzene sokulmalı, gaita içeriği normal hale getirilmelidir. Sonrasında eğitim ile dışkılama alışkanlığına yön verilmelidir.

Tedavi sırasında yapılacak girişimler ve ilaç dozları minimum düzeyde tutulmalıdır.

Kabızlıkta cerrahi tedavi ne zaman yapılır?

*Altta yatan başka bir hastalık saptanmamışsa,

*Çocuk uzun yıllar ve yüksek miktarda laksatif (ishal yapıcı ilaç) kullanmışsa ve kullanmaya devam etmek zorunda ise,

*Kalın barsak filmlerinde ileri derecede genişleme saptanmışsa cerrahi tedavi gündeme gelebilir.

Genişleyen barsak kısmının çıkarılması hiç değilse, kalın barsak geçiş süresini hızlandırmış olur ve ihtiyaç duyulan ilaç miktarının azalmasına neden olur. Bu yüzden cerrahi tedavi son çare ve son alternatif olarak elde tutulmalıdır.

Kronik kabızlığın ve enkoprezisin (dışkı kaçırama) tedavisi bazen meşakkatli ve uzun süreli olabilmektedir. Bu aşamada çocuk hastalıkları uzmanı, çocuk cerrahı ve aile birlikte sabırla tedaviyi sürdürmek zorundadır.

Cicidoktorum diyor ki…

Bazen çözemediğiniz bir iştahsızlığın altından basit bir kabızlık çıkabilir.