Güneş Koruyucular

Cilt yaşlanmasında kişinin genetik zemini kadar; güneş ışığı (ultraviyole),stres, alkol kullanımı, kötü beslenme ve sigara içimi gibi dış etkenler de etkilidir. 

UVA ve UVB ışınları 

Güneş görülebilen ve görünmeyen ışınlar yayar. Görünmeyen ışınlar ultraviyole A (UVA) ve ultraviyole B (UVB) olarak bilinir ve derideki bir çok hasardan bu ajanlar sorumludur.  UVA ve UVB ozon tabakasını geçerek yeryüzüne ulaşır. 

UVB ışığı camdan geçemezken, UVA uzun dalga boyuna sahip olduğu için camdan geçebilir ve derinin daha alt tabakalarına ulaşabilir.

 UVA güneş ışığının %96,5’u, UVB’nin ise %3,5 gibi bir miktarı yeryüzüne ulaşır. 

Ultraviyole ışınağa maruz kalındığında neler olur?

*Deride yaşlanmayı önleyici olan antioksidatif enzimlerde azalma, 

*Cildin esnekliğini sağlayan kollajen, glikozaminoglikan (hyalüronik asid) ve elastik fibrillerde hasarlanma ve azalma, 

*Cildi güneşin zararlı etkilerinden koruyan melanin miktarında azalma, 

*Cildin kanlanmasını sağlayan damarlarda azalma, 

*Deriyi bazı virüs ve bakterilere karşı koruyan bağışıklık sistemi hücrelerinde  azalma yaparak immün sisteminde baskılanmaya  neden olabilmektedir.

Tüm bu nedenlerle güneş koruyucu kullanmak son derece önem taşımaktadır. 

GÜNEŞ KORUYUCULARIN GENEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Güneş koruyucular yaşlanma etkilerini geciktirme açısından oldukça önemlidir. 

Özellikle sabah 10:00-16:00 arasında korunmasız yoğun güneş maruziyeti zararlı olabilmektedir. 

UVB maruziyeti skuamöz hücreli gibi deri karsinomlarına, UVA ise bağışıklık sistemini baskılayarak melanoma gibi agresif deri tümörlere neden olabilmektedir.

Bu nedenle güneş koruyucuların hem UVA hem de UVB’ye karşı korumaları tercih edilmelidir. 

Güneş koruyucu faktör dediğimiz SPF Nedir?

SBF tanımı,  basit olarak kişinin yanmadan güneşte kalabileceği süreyi tanımlar. 

Yani SPF 10 güneş koruyucu ile, yanmadan güneşte kalabileceğimiz süreyi 10 kat arttırabiliriz. Kullanılacak SPF miktarı kişinin cilt rengine göre değişir. Açık tenli kişiler SPF miktarı yüksek ürünler tercih etmelidir. Ayrıca yaz döneminde de SPF miktarı  yüksek tutulmalıdır. 

Güneş kremleri nasıl kullanılmalı?

Güneş kremleri güneşe çıkmadan yarım saat önce sürülmeli ve SPF miktarına göre 3-4 saatte bir yenilenmelidir. 

Yağlı ciltlerde losyon ve jel  formu, kuru ciltlerde  ise krem tarzında güneş koruyucular kullanılmalıdır.

Sprey formları çocuklarda tercih edilmektedir.

Güneş kremleri suya dayanıklı olmadığı için su ile temas sonrası hemen yenilenmelidir. 

Güneş koruyucular fiziksel ve kimyasal koruma yapanlar olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. 

Fiziksel güneş koruyucular:  

*Ultraviyole ışığı yansıtarak veya etrafa dağıtarak etkilerini gösterirler. 

*Fiziksel güneş koruyucular alerjik reaksiyonlara neden olmazlar. 

*Yoğun güneşe maruz kalacak kişilerde, 

*Hamilelerde,

*2 yaş altı çocuklarda tavsiye edilir.

*Fiziksel güneş koruyucular titanyum dioksit, magnezyum oksit, demir oksit veya  çinko oksit içerirler.

* Deri yüzeyinde kalın  bir tabaka oluşturur, güneşte yumuşar ve ciltte kapatıcı etki yaparak komedonlara (siyah nokta) neden olabilirler.

*Güneş ışığı ile temas  ettiklerinde serbest oksijen radikallerinin üretimine yol açarlar. Yani güneş ışığı ile etkileşime girerler.

Mikronize formüllü güneş koruyucular: 

 Fiziksel güneş koruyucuların istenmeyen etkilerini önlemek amaçlı son dönemde  mikronize preparatlar geliştirilmiştir.

*Mikronize formülasyonlar  deri yüzeyinde daha ince bir tabaka oluşturur ve sistemik olarak emilmezler.

*İrritasyonu ve alerjik reaksiyon riski çok azdır indirir.

*Güvenlik profilleri geniştir.

*En çok tercih edilen mikronize formülasyonlar çinko oksit ve titanyum dioksitdir. 

*Ayrıca mikronize güneş koruyucuların yüzeyi  güneş etkileşimini minimalize etmek için dimetikone ve silikon ile kaplanmıştır.

Kimyasal güneş koruyucular: 

*Güneş ışığını absorbe ederler.

*Bu tip koruyucular sentetik organik kimyasallardan meydana geldiği için  hassas kişilerde allerjik ve fotoallerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir.  

*Bazı kimyasal güneş koruyucular güneşe maruziyet sonrası yıkıma uğrayarak etkisini kaybeder.

*Bazıları sistemik olarak emilime uğrar. Bu nedenle 2 yaş altı kullanımları sakıncalıdır. 

*Yan etki olarak irritan veya allerjik kontakt dermatit, fototoksik veya  fotoallerjik kontakt dermatite(egzema) sıkça neden olmaktadırlar.

Güneş Koruyucu Kullanırken İçeriğine Dikkat Edin.

PABA, benzophenone, cinnamate ve methoxydibenzoyl-methane içeren güneş koruyucuları dikkatli kullanılmalıdır.

Ayrıca yapılan  incelemeler sonucu UVA’dan en iyi koruyan formülasyonların içeriklerinde Parsol 1789, Mexoryl ve avobenzone  içeren güneş koruyucular olduğu saptanmıştır. 

İçeriği yağlı olan güneş koruyucular sivilcelenme ve komedon oluşumunda artışlar yapabilmektedir. 

Güneş koruyucuların tam olarak güneşi bloke etmediği son dönemde çalışmalar ile de anlaşılmıştır. Bu nedenle güneş koruyucularının  yanı sıra güneş gözlüğü ve  şapka kullanılarak güneşten korunma daha etkili hale getirilmelidir.

Cicidoktorum diyor ki

Çocuklara güneş koruyucular güneşe çıkmadan 15-30 dakika önce sürmeli ve her iki saatte bir tekrar edilmelidir.