4-6 Yaş Çocuğumla Cinsel Sağlıkla İlgili Ne Konuşabilirim?

Sevgili anne babalar, cinsel sağlık insanın fiziksel ve psikolojik iyilik halinin bir parçasıdır. 

Çocuklarımızın eğitimi sağlığı ve mutluluğu için sürekli okuyor hekimlere psikologlara ve çocuk gelişim uzmanlarını ilgiyle takip ediyoruz. Ancak söz konusu cinsel organlar  ve cinsel sağlık gibi dünyada ve ülkemizde halen tabu olarak kabul edilen konular olunca sağlıklı ve güvenilir bilgiye ulaşmak daha zor oluyor. 

UNESCO, UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü’nün ortak katkılarıyla yayınlanan “Uluslararası Cinsellik Eğitimi Kılavuzları”  tam da bizim gibi kafası soru işaretleriyle dolu sağlık profesyonelleri ve anne babalara kanıta dayalı, pratik güvenli ve sürdürülebilir bilgiler sunuyor. Biz de Türkiye’de bir ilke imza atarak bu kılavuzları Türkçe’ ye çevirdik. 

Yaş gruplarına göre çocuğumuzun ihtiyacı güvenliği ve gelişim basamakları göz önünde tutularak hazırlanan bu çalışma bilimin ışığında , zihni önyargılardan ve hurafelerden arınmış, hoşgörülü, sorgulayıcı, farkındalığı yüksek,  fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı ve gençler yetiştirebilmek için bir basamak olabilir. 

Temel hedefimiz çocuğun önce öz saygısının gelişmesini ve  pozitif beden algısının güçlenmesini desteklemek ,böylece diğer insanlara karşı saygılı ve  hoşgörülü bir tutum geliştirmesini, haklarını ve sınırları öğrenmesini , güvenli ilişkiler oluşturmasını desteklemektir. 

Önceki yazımızda 0-4 yaştaki çocuğumuzla  neler konuşabiliriz ve bunların olası faydaları nelerdir konuştuk.

Özellikle 6 yaş çocukta gizlilik, özel alan ve mahremiyet kavramlarının oluştuğu dönem! 

 Şimdi 4-6 yaşındaki canavarların sorularına nasıl hazırlıklı oluruz onu görelim. 

 Keyifli okumalar. 

İnsan Vücudu ve gelişimi hakkında vermemiz gereken bilgiler:

• Bedenin bütün bölümleri ve bunların işlevleri.
• Farklı bedenler ve cinsiyet farklılıkları.
• Vücut temizliği.
• Vücutta yaşa bağlı görülen değişiklikler ve gelişim. 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler: 

• Vücut bölümlerinin ve organlarının isimlerini söyleyebilir.
• Vücudun her bölgesini yıkayarak kendi temizliğini yapabilir.
• Bedensel farklılıkları tanıyabilir.
• İhtiyaç ve isteklerini dile getirebilir.
• Kendisinin ve başkalarının gizlilik (mahremiyet) ihtiyacını anlar. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Olumlu cinsel kimlik geliştirir. 
• Pozitif beden algısı, benlik algısı gelişir, özgüven oluşur.
• Farklılıklara saygı gösterir.
• Cinsiyet eşitliğine saygı gösterir.

Doğurganlık ve çoğalma ile ilgili vermemiz gereken bilgiler:

• Çoğalma ile ilgili efsaneler/mitler (bebeği leylekler getirir).
• Gebelik, doğum ve bebekler, yaşamın sonu. 
• Bebekler nereden gelir? Basit temel bilgiler.

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Üreme ve doğurganlık hakkında doğru sözcükleri kullanarak konuşabilmesine yardımcı oluruz.

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Farklılıklara saygı gösterir;
  •  Bazı insanların bebeği vardır, bazılarının yoktur. 

Cinsellikle ilgili vermemiz gereken bilgiler:

• Kendi bedenine dokunduğunda iyi hissetmesi ve zevk almasının normal olduğu. (Erken çocukluk mastürbasyonu)
• Kendi vücudunu ve cinsel organlarını keşfetmesi.
• Cinselliğin anlamı ve ifade edilmesi. (Örneğin aşkla ilgili hislerin ifade edilmesi)
• Cinsellikle ilgili uygun dil. 
• Yakınlık , zevk,heyecan gibi duygular da diğer insani duygular gibidir. (Bunlar iyi ve güzel hislerdir, zorlama ya da zarar verme içermemelidir)

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Cinsellik hakkında konuşabilir. (İletişim becerileri kazanır)
• Cinsel kimliği sağlamlaşır. 
• Cinsellikle ilgili saldırgan olmayan bir dili benimser. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Kendi bedeni ve vücut fonksiyonları ile ilgili pozitif bir tutum kazanır.

( Olumlu beden algısı)

• Başkalarına saygı gösterir. 

Duygular ile ilgili vermemiz gereken bilgiler:

• Kıskançlık, öfke, saldırganlık ve hayal kırıklığı.  
• Karşı cins ve kendi cinsine karşı arkadaşlık ve sevgi. 
• Arkadaşlık ve aşk arasındaki fark.
• İlk aşk, hoşlanma… 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Hayal kırıklığıyla başa çıkmayı öğrenir. 
• Duygularını, isteklerini ve ihtiyaçlarını ifade ederek iletişim kurabilir.
• Kendi özel alanını kurabilir başkalarının mahremiyetine saygı gösterir. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar: 

• Tüm duygular gibi aşkın da doğal olduğunu kabul eder. 
• Hisleri ile ilgili deneyimleri ve bunları ifade etmesinin doğru ve önemli olduğunu anlar.

(Hislerine önem ve değer ver)

 İlişkiler ve yaşam tarzları ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Arkadaşlık
• Hemcinslerle ilişkiler. 
• Farklı aile ilişkileri. 

Böylece çocuklara kazandıracağımız beceriler:

• Kendileriyle, aile bireyleriyle ve arkadaşlarıyla düzgün ilişki kurabilmek. 
• Karşılıklı saygıyı temel alan ailelerde birlikte yaşamak. 
• İlişkiler kurup bu ilişkileri sürdürebilmek. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• Farklılığı ve çeşitliliği kabul eder. 
• Farklı hayat tarzlarına saygı gösterir. 

Sağlık, cinsellik ve iyilik hali ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Kendi bedeni ile ilgili iyi ve kötü deneyimler.

(Seni ne iyi hissettiriyor? Bedenini dinle)

• Bu deneyim ya da duygu iyi değilse buna devam etmek zorunda değilsin.

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• İçgüdülerine güvenmeyi öğrenir.
• Üç adım modeline uygulamayı öğrenir ve uygular:
  • (” Hayır de , uzaklaş, güvendiğin biriyle konuş.”)
• İyilik haliyle ilgili duygular kazanır. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• Seçeneği olduğunu bilir! 
• Risklerin farkında olur. 
• Kendi bedenine değer verir.
• Yardım istemenin normal  olduğunun farkına varır.

Cinsellik ve haklar ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• İstismar: İyi olmayan insanlar vardır. Nazik gibi görünürler ama şiddet uygulayabilirler. 
• Bilgi alma hakkı,güvenlik ve korunma hakkı.
•  Erişkinlerin çocukların güvenliğini sağlamaktan sorumlu olduğu.

 Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Soru sorabilir. .
• Zor durumda güvendiği birine danışabileceğini bilir. 
• İhtiyaç ve isteklerini ifade edebilir.

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• “Bedenim bana aittir” tutumunu benimser.
• Böylece çocuk kendi haklarını bilir.

Cinselliğin sosyal ve kültürel belirleyicileri (değerler/normlar) ile ilgili vermemiz gereken bilgiler :

• Cinsel farklılıklar, kültürel farklılıklar, yaşa bağlı farklılıklar. 
• Değerler ve normlar ülkeye ve kültüre göre değişir.
• Tüm duygular kabul edilebilir ama bunların doğrultusunda yapılan her eylem kabul görmez. 
• Sosyal kurallar ve kültürel normlar/değerler. 

Böylece çocuğa kazandıracağımız beceriler:

• Değer farklılıklarını tanıyıp bunlarla başa çıkabilir. 
• Toplumsal kurallara ve kültürel normlara saygı gösterir.
• Farklılıklar hakkında konuşabilir. 

Bu sayede çocuğun geliştirebileceği tutumlar:

• Sosyal sorumluluk taşır ve bu yönde davranış sergiler. 
• Açık ve yargılayıcı olmayan bir tutum geliştirir.
• Eşit hakları kabul eder.
• Cinsellikle ilgili farklı normlar olabileceğini kabul eder. 
• Kendi bedenine ve başkalarının bedenlerine saygı gösterir. 

6-9 yaş grubunda öneriler için takipte kalın!  

#biarkadaşiçinsoruyorum