Normal Doğum mu? Sezaryen mi? Nasıl Karar verilir?

Hamileliğin son ayına  gelindiğinde doğumun nasıl olacağı, doğum şekli  ile  ilgili endişeler başlar. Bebekler iki doğum şekli ile dünyaya gelmektedir. Bunlar normal doğum ya da vajinal doğum ile sezaryen doğumdur. Her iki doğum şeklinin de farklı özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler, bazı zorunlu durumlar ve kişilerin tercihleri bebeğin doğum şeklini belirlemektedir.

Sezaryen doğum, genellikle vajinal doğumun güvenle gerçekleşmeyeceği durumlarda tercih edilmektedir. Eğer anne ya da bebek için risk oluşturan bir durum var sezaryen doğum tercih edilmektedir. Ancak anne adaylarının isteğine bağlı bir şekilde de sezaryen doğum gerçekleştirilebilmektedir. Peki, hangi doğum şekli daha sağlıklı? Doğum şekline nasıl karar verilir?

Doğum Şekline Ne Zaman ve Nasıl Karar Verilir?

Hamilelik normal seyrinde ilerliyorsa, doğum şekline genellikle doğum haftasına yakın bir zamanda karar verilmektedir.

Normal doğum yapmanın ya da sezeryanla doğum yapmanın kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Önemli olan gebe bayan ve bebeği için hangi doğum şeklinin uygun olup olmadığına karar vermektir. Gebe kadınlar ve aileleri doğum şekli konusunda doktorun bilgi ve tecrübesine güvenmeli ve doğum şekli konusundaki kararla ilgili ısrarcı olmamalıdırlar.

Doğum şekline karar verirken neler dikkate alınır? 

• Gebelik haftası
• Bebeğin anne karnındaki pozisyonu
• Bebeğin kilosu
• Plasentanın yerleşimi
• Annenin daha önceki doğum şekli
• Annenin fiziken ve ruhen hazır olması.

Ne zaman normal doğum?

Tam olarak doğumun sezeryan yada normal doğum şeklinden hangisi ile olup olmayacağı aslında gebeliğin 37 – 38 haftası civarında belli olmaktadır. Eğer gebelikte bebek baş ile geliyorsa, bebeğin kilosu 4.000 gr. dan az ise bebeğin eşi yani plasenta aşağı yerleşimli değilse, muayenede bebeğin başı doğum kanalına yerleşmişse ve anne de normal doğum istiyorsa (Buna fiziken ve ruhen hazır hissediyorsa) normal doğum planlanabilir. Normal doğum için son adet tarihine göre gebelik süresinin sonu olan beklenen doğum tarihinin son gününe kadar (40.haftanın bitimine kadar) beklemek gerekir. Bu döneme kadar çok sıkı doktor kontrolü altında olunmalıdır.

Ne zaman sezaryen doğum?

Gebelikte eğer bebek ters duruyorsa (makad yada ayak geliş), hastanın daha önceki doğumu sezaryen ile gerçekleşmişse, hasta normal doğum yapmaktan korkuyorsa, bebeğin kilosu 4000 gr.’dan fazla ise, plasenta aşağı yerleşimli ise ve muayenede bebeğin başı annenin doğum kanalına yerleşmemişse hastaya sezaryen planlanır. Sezaryen planlı bir şekilde yapılacaksa beklenen doğum tarihinden itibaren 1 hafta yada 10 gün önceki bir dönemde alınmalıdır. Bu süre içinde sezaryen yapılmazsa hastanın doğumu başlayabilir ve hasta strese girebilir.

Normal Doğumun Avantajları : 

• Annenin normal hayata dönüşü çabuk olur. Normal doğumda bebek vajinal yoldan doğduğu için annenin doğum sonrasında daha çabuk toparlanıp normal hayatına dönmesi büyük bir avantajdır. 
• Hastanede kalma süresi azalır. Normal doğumdan sonra hastanede 24 saatlik bir kalma süresi yeterli olmaktadır. Anne evine daha kısa bir sürede dönmektedir.
• Anne sütü daha çabuk gelir. Normal doğum sancıları yaşanırken salgılanan Oksitosin denilen hormonun da devreye girmesiyle anne sütü daha kısa bir süre içerisinde gelmektedir. Anne bir operasyon olmadığı için daha çabuk beslenebilmekte ve buna bağlı olarak da daha çabuk sütü gelmektedir.
• Bebeğin akciğerleri daha iyi havalanır. Normal doğumda bebek dünyaya daha dar bir alandan geçerek çıktığı için akciğerleri önce sıkışıp sonra birden havayla temas ettiği için daha güçlü solunum yapabilmekte ve akciğerler daha iyi havalanmaktadır.
• Anne bebek arasında erken bağ kurulur. Doğumda anne bebeğinin doğmasıyla birlikte hemen onu görmekte ve dokunarak temas edebilmekte ve daha kısa sürede emzirip, daha çabuk bir duygusal bağ kurulabilmektedir.

Normal Doğumun Dezavantajları: 

• Normal doğum seyrinde sezaryene dönmek gerekebilir. Normal doğumdaki en büyük risklerden birisi doğum takibi sırasında normal ilerleyen bir doğum eylemi sırasında her an bir problem gelişebilmekte ve aniden sezaryen gerekebilmektedir. Bundan dolayı sezaryen şartları her an hazır olmalıdır. Bu durumlarda acil sezaryen yapılmazsa uzayan eylemlerde bebeğin oksijensiz kalması ileride zeka geriliğine ve kas gücü kayıplarına neden olabilmektedir. 
• Normal doğumda bebek çıkarken müdahale gerekebilir. Bazen doğumda annenin ıkınması yetersiz kaldığı için bebeği çıkarabilmek için vakum uygulaması yapılmakta ve sonrasında bebekte bazı problemler gelişebilmektedir. 
• Bebek çıkımda takılabilir. Bazen doğumda bebeğin omuz kısmı takılabilir. Bu dırımda bebeğin boynundaki sinirler zarar görebilir ve omuz kemiğinde kırıklar gelişebilir.
• Epizyotomi uygulanması gerekebilir. Normal doğum sırasında bebeğin çıkışını kolaylaştırmak ve annenin anatomik yapısının zarar görmesini engellemek için epizyotomi denilen bir kesi yapılmaktadır. 
• Normal doğum sonrası annenin anüsünde yırtıklar olabilir. Bazen bu müdahale yapılmadığı zaman, doğumda bebek çıkarken hastanın anüs ve rektum kısmında yırtıklar gelişebilir. Bu durum doğumdan sonra annenin dışkısını tutamama gibi problemlere neden olmaktadır.
• Doğum sırasında idrar torbasında sarkma olabilir. Normal doğumda bazen ıkınma sırasında bebeğin de zorlamasıyla birlikte idrar torbasında sarkmalara (sistosel) ve operasyon gerektirecek kadar idrar kaçırma problemlerine yol açabilmektedir.

TABLO*****

Normal doğum sırasında acil sezeryana nasıl karar verilir? 

Aşağıdaki problemleri olduğunda sezaryen kararı verilebilir: 

*Doğum eylemi yavaşlayabilir,

*Bebeğin ilerlemesi durabilir,

*Bebeğin kalp atışlarında yavaşlama yada hızlanma olabilir,

*Bebek kakasını yapabilir,

*Tehlikeli bir vaginal kanama başlayabilir.

Sezaryen ile Doğumun Avantajları:

• Bebek hızlıca doğurtulur: Sezaryen ameliyatında karın alt bölümünden yapılan bir kesi ile rahime ulaşılmakta ve rahime yapılan bir kesi ile de bebek hızlıca dışarı alınmaktadır.
• Bebeğin çıkımda yaşayabileceği riskleri azalır: Sezaryenin en büyük avantajı bebeğin normal doğum sırasında oluşabilecek riskleri yaşamadan, sağlıklı bir şekilde anne karnından dışarı alınmasıdır. Bebeğin sıkışması, oksijensiz kalması gibi kötü olasılıklar sezaryende yoktur. Bebek az riskli bir yoldan dışarı çıktığı için birçok aile bu yüzden sezaryeni tercih etmektedir. 
• Annenin vajinal ve rektal bölgesinde travma olmaz: Sezaryen olan kadınlarda anatomik bakımdan rektum bölgesinde ya da idrar kesesinde herhangi bir anatomik hasar oluşmamakta doğumdan sonra idrar yapma ve dışkılama bakımından bir sorun yaşanmamaktadır.

Sezaryen ile Doğumun Dezavantajları:

• Yenidoğan bebekte geçici solunum sıkıntısı (TTN) riski artabilir: Bazen sezaryenle doğan bebeklerde doğumdan sonra, birkaç gün sürebilen hızlı soluma, inleme gibi solunum sıkıntıları yada solunum sayısında artma (yenidoğanın geçici takipnesi-TTN) görülebilmektedir. Fakat bu durum normal doğumlarda da yaşanabilir.
• Annenin cerrahi riskleri artar: Anne cerrahi bir süreç yaşamaktadır. Dolayısıyla cerrahi müdahale yapılan herkes gibi sezaryende de cerrahi riskler vardır. 
• Annenin bebek ile ilk teması gecikebilir:  Sezaryen ile doğum yapan annelerin kendine gelmesi, bebeği ile iletişim kurması biraz daha geç olmaktadır.
• Emzirmeye başlama süresi uzayabilir: Emzirme anne operasyondan sonra odaya gelince olacağı için bebek 1-2 saat annesini beklemektedir. 
• Anne sütünün gelmesi gecikebilir: Sezaryen olan anne operasyondan 6-8 saat sonra ayağa kalkmakta ve 4-6 saat içinde ağızdan beslenmektedir. Bu yüzden anne sütü gelmesi biraz daha gecikmektedir. 
• Hastanede kalış süresi uzar: Bu operasyondan sonra hastalar 2 gece hastanede tutulmaktadır. 
• Annenin normal hayata dönmesi gecikebilir: Annenin operasyondan sonra ağrıları daha fazla olduğu için normal hayatına dönmesi 1 haftayı bulmaktadır.
• Kesi yerinde enfeksiyon kanama olabilir:  Sezaryen doğumların kesi bölgelerinde enfeksiyon, kan birikmesi ve dikişlerin açılması ihtimali az da olsa görülebilmektedir. Aynı risk epizyotomi uygulanan normal doğumlarda da mevcuttur.

Aileleri sezeryan tercihine iten nedenler: 

• Ağrı: Normal doğumdan gebe kadınları uzaklaştıran bir konu da doğumdaki duyulacak olan ağrılardır. Ancak epidural kateter takılarak yapılan normal doğumlarda ağrı duymadan normal doğum yapıldığı için bu korku aslında yersizdir.
• Doğum zamanını belirleme endişesi: Bazı çiftler normal doğumun ne zaman başlayacağı bilinmediği için bu durum onları endişelendirmektedir. Gece doğumun başlaması hastaneye ve doktora ulaşma korkusu nedeniyle kendi istekleriyle sezaryen isteyen ailelerin sayısı oldukça fazladır.

Sonuç olarak hem gebe için hem bebeği için en sağlıklı doğum şeklini kendisini tanıyan ve takip eden hastası için en iyi kararı ancak kendi doktoru verebilir. Hasta için en uygun doğum şeklinin kararını verdikten sonra da hastanın doğumu sağlıklı bir şekilde gerçekleşirse genellikle bir sorun yaşanmaz.